cemal kutay

• sabahattin ali'ye komplo kurmuş, iftira atmış, hapse atılmasına ve sonrasında da 41 yaşında öldürülmesine neden olmuş kişi.
  
  sevengül sönmez şöyle diyor:
  
  "sabahattin ali konya'da öğretmenliğe başlamış, kendine yeni bir hayat kurmaktadır. bu arada yeni anadolu gazetesinde çevirileri ve öyküleri yayımlanır. haziran 1932’de ise kuyucaklı yusuf gazetede tefrika edilmeye başlanır. gazetenin satışında beklenmedik bir artış olup da telifi ödenmeyince sabahattin ali de tefrikayı 26. sayıda yarım bırakır. bunun üzerine cemal kutay ile araları açılır ve olaylar giderek sertleşince cemal kutay, sabahattin ali’nin atatürk’e hakaret ettiğini iddia eden bir komplo kurar.
  
  kutay, sabahattin ali’nin bir süre önce gazeteye yayımlanması için bıraktığı şiirlerden biri üzerinde değişiklik yapmış, mustafa adlı bir öğretmen aracılığıyla şiirde atatürk’e hakaret edildiği gerekçesiyle sabahattin ali’yi ihbar ettirerek, sabahattin ali’nin memleketten haber başlıklı bu şiiri yedi sekiz ay önce bir arkadaş toplantısında okuduğunu, akrabalarından remzi ve ilköğretim müfettişi mehmet emin soysal’ın da bu toplantıda bulunduğunu iddia etmiştir.
  
  memleketten haber, sabahattin ali almanya’dayken yazdığı şiirlerden biridir. sivas’taki bir bektaşi hareketini anlatan 6+5 ölçülü bu taşlamada “atatürk” ya da “gazi” sözcükleri bulunmamaktadır. asım bezirci’nin aktardığına göre şiirin bazı bölümleri şöyledir:
  
  hey anavatandan ayrılmayanlar
  bulanık dereler durulmuş mudur?
  dinmiş mi olukla akan o kanlar?
  büyük hedeflere varılmış mıdır?
  
  asarlar mı hâlâ hakka tapanı?
  mebus yaparlar mı her şaklabanı?
  köylünün elinde var mı sabanı?
  sıska öküzleri dirilmiş midir?
  
  (...)
  
  cümlesi belî der enelhak dese
  hâlâ taparlar mı koca terese?
  ismet girmedi mi hâlâ kodese?
  kel ali’nin boynu vurulmuş mudur?
  
  sabahattin ali savcılığın iddianamesine itiraz etmek için yazdığı dilekçede bütün bunları anlatır ve okuduğu iddia edilen şiirle ilgili söyledikleri konya’da yaşadıklarının ve başına gelenlerin özeti gibidir:
  
  "böyle bir şiir yazdığımı ve bunu beş altı ay evvel okuduğumu iddia edenler beni bir ay evveline, yani kendileri ile alakamı kestiğim zamana kadar sahibi oldukları gazetede çalıştırıyor ve siyasi başmakaleler yazmama müsaade ediyorlardı. ihbarlarında hakikatten bir zerre bulunsa bunu yapmalarına imkân olmaması icap ederdi... bana gösterilen memleketten haber isimli şiiri ilk defa görmekle beraber bunda reisicumhur hazretlerinden bahis bulunmadığını, aynı zamanda hakareti tazammun edecek bir yeri de olmadığını ve bunun da tevkifime sebep olmayacağını ayrıca şayan-ı kayıt bulurum."
  
  dolayısıyla bu şiirden yola çıkarak sabahattin ali’nin cumhuriyet ile ilgili görüşlerine ulaşmak pek mümkün değil. ancak sabahattin ali’nin modern bir devlet fikrine çok sıcak baktığını, cumhuriyet’in başta ankara olmak üzere anadolu şehirlerde yarattığı değişimi önemseyen biri olduğunu biliyorum."
  
  kaynak: (bkz: http://www.sabitfikir.com/…hattin-aliden-mektup-var)