28 ocak 2014 faiz artırımı
-
10 sayfadir hakkinda yapilan aciklamalarin sozluk yazarlarini tatmin etmedigi artirimdir. bu tatminsizligin ilk ana sebebi sozluk yazarlarinin "yazar" olmasi, ve okumamasi. aralarda guzel guzel anlatimlar var, ama uzun yazilmis, sozluk yazarlarimiz da "yazariz lan biz!" diye isyan etmis. ikinci ana sebep iki baslikta toplanabilir:
1. "siyaset icin siyaset" akimi isin icerisinde (bunlari baslikta "cemaat, akp, erdogan, rte" vd. anahtar kelimeleri ile arayarak bulabilirsiniz -saka degil, "cemaat" gordum sayfalari tararken).
2. "ekonomistler" isin icerisinde (bunlari aramaniza gerek yok, her yerdeler, surekli tahmin yaparlar ve bu tahminleri surekli yanlis cikar, gelecegin tahmin edilemeyecegini ogrenmeye bagisiktilar).
bu iki gruptan birisi bir isin icerisindeyse o is genelde bok olur, ki su an bu iki grubun kadim temsilcileri de bu baslikta inimize girmis durumdalar, konuyu didik didik etmekteler. goril miyiz lan biz?!
kisaca durum su sekilde (cok basit, yalin bir anlatim hedefliyorum, isim zor, allah yardimcim olsun):
--- 2008-2012/3 ---
0. eylul 2008'de abd'de patlamaya zaten hazir olan bomba patlar: http://1.bp.blogspot.com/…s1600/crisis_timeline.png (okumaya calismayin, renkli diye ekledim)
1. 2008 sonrasi gelismekte olan ulke ekonomileri icin bir ruya baslar cunku krizin kaynagi olan gelismis ulke ekonomilerinden cikan para gelismekte olan ulke ekonomilerine giris yapar.
2. bu surecte fed (amerikan merkez bankasi) piyasaya nakit dolar pompalar ve faiz oranlarini dusuk tutar, bu durum gelismekte olan ulkelere para akisini daha da artirir.
=> ama gelin gorun ki gelismis ulke ekonomileri toparlanma belirtileri gostermeye baslar. bu durum da yukaridaki iki etkiyi tersine cevirmeye baslar (1 ve 2 yerine -1 ve -2 ortaya cikar). kaldi ki bu beklenmedik bir durum degildir, sadece biraz akilli olup hazirlikli olmak gerekiyordu (bkz: #39533319), entryinin icerigi:
""büyümenin kaynağının yatırım, üretim ve ihracat olmasını istiyoruz. sadece iç tüketime dayalı büyüme ile maalesef türkiye'nin geleceğini parlak göremiyoruz." demistir, de, abim akliniz basiniza simdi mi geldi?
kaynak: www.bloomberght.com/multimedia/video/48235"
ah be babacan, ah!
-1. para gelismekte olan ulkelerden cikip gelismis ulkelere geri donmeye baslar.
-2. fed (amerikan merkez bankasi) dolar pompasinin filtresini degistirir, cok yaziyor bahanesiyle pompayi kisar, henuz faiz oranlarina ciddi oranda dokunmasa da sinyallerini verir (hedef 2015, sen fed'sin buyuk dusun!).
--- ayni anda baska bir evrende ---
bu surecte gelismekte olan ulkeler de ayrisir:
a. meksika ve guney kore alir basini gider. bu surecte ekonomik olarak en iyi yonetilen bu iki ulke 2008-2012/3 surecinde dogru politikalar izleyip ekonomilerini guclendirirler.
b. bric ulkeleri (brezilya, rusya, hindistan, cin) de meksika ve guney kore kadar olmasa da bu sureci iyi degerlendirirler, 2008-2012/3 surecinde kalici yatirimlari ve uretimi turlu politikalarla tesvik ederler.
c. turkiye, guney afrika, peru, sili, endonezya ve tayland gibi ulkeler kotu ekonomi yonetimi sebebiyle kalici yatirimlar yerine buyumeyi suni olarak destekleyecek arayislara girerler. bu ulkeler ekonomilerinin sicak para akisini okuzun treni izledigi gibi izlerler. yatirimin kalici hale gelmesi konusunda saglikli bir ekonomik politika yurutemezler, ornegin uretimi tesvik edemezler (bir not, turkiye ziyaretlerimde en cok dikkatimi ceken ve uzuldugum bir konu alisveris merkezlerinde, tekstil katinda dahi turk markalarini gorememek, bir tek "mavi" var evet. hadi diger alanlari gectim, tekstil lan bu!). ah be babacan, 13 yildir neredeydin be abi?
--- bakalim su aralar neler oluyor ---
son donemde villa insaatlari disinda neler oluyor (bkz: #39984470), entrynin ozunu asagiya kopyaladim:
"brezilya faiz oranlari: http://www.global-rates.com/…cen-interest-rate.aspx
hindistan faiz oranlari: http://www.global-rates.com/…rbi-interest-rate.aspx"
bric ulkeleri basta olmak uzere neredeyse tum gelismekte olan ulkelerde faiz artirimlari 2013 ortasindan itibaren zaten baslamisti (brezilyalilar sambaci da bu hintler gezici mi cemaatci mi bilemedim). bizim merkez bankamiz ise (dunyada bir akilli kendi yonetimleri oldugu icin) son 6 ayda tam manasiyla sicip sivamisti.
muhtemel siyasi baskiyla (siyasi dedim, kosun!) faiz artirimini ertelediler, yaratici (!) para politikalariyla bu sureci atlatabileceklerini dusunduler. ancak elbette bu mumkun olmadi cunku bu surec gecici degil. ozetle ve basitce, sicak para turkiye'de kalmak icin daha fazla bir bedel talep ediyor cunku makroekonomik trendin yani sira ulkede guven sorunu da bas gostermeye basladi, merkez bankasi yonetiminin tavirlari da tuz biber oldu.
--- sonuc ---
sonuc: 28 ocak 2014 faiz artırımı
faiz artirimi oran olarak radikal gorunse de bana gore uzun vadede piyasayi tatmin etmeyebilir, guven vermeyebilir. cunku merkez bankasi saplantili bir sekilde bu surecin gecici oldugunu dusunuyor, zaten alinan kararlar da kisa vade odakli gorunuyor. halbuki ulkede uzun vadede durumu duzeltecek kalici yatirima yonelik bir ekonomi politikasi yok, dubai olmus gidiyorsun bana veda ediyorsun (ah be babacan), dolayisiyla bu durum kisa vadede "atlatilacak" bir sorundan ziyade uzun vadeli daha buyuk bir problem, ozunde bir tasarim sorunu.
--- bu arada bir not ---
fed henuz faiz artirmaya baslamis degil yalnizca pompayi kismis durumda, bir de artirinca gorun cumbusu!
--- pratik bilgiler ---
kendime not: ekonomi politikalarinda bir iyilesme olmazsa, ki akilciliktan bu kadar uzak bir yonetimle (siyaset dedim, kosun!) bu mumkun gorunmuyor, bu fiyatlardan degil ama 2015'ten once tl'den cikmaya calis (mumkun olursa). tahmin yapmiyorum aman diyeyim, malum tahmin yapmak ekonomistlere ve ergenlere mahsustur.
insanliga not (insan olan okusun): gelecegi kimse tahmin edemez, ki bana gore erdem abi (basci)'nin hatalarindan biri de bu gercegi kabullenememis olmasi. ama ekonomist kafasi da tam olarak boyle calisir (ekonomist dedim, kosun!). cok kisa vadede mevduat faizleri artacak, kredi faizleri artacak, bu zaten faiz artiriminin dogal bir sonucu. daha uzun vadede eger ekonomik politikalar babacan'in dedigi gibi "kalici yatirim, uretim, ve ihracat" odakli olmazsa, ya da basarili olamazsa, yine babacan'in dedigi gibi "sadece ic tuketime dayali buyume" ile devam edilirse, maalesef yine ali babacan'in dedigi gibi "turkiye'nin gelecegi parlak degil."
pesin edit 1: "su eksik bu eksik sunu atlamissin" diye gelmeyin zira amac sade ve anlasilir olmasiydi. elbette bircok sey eksik. "su yanlis bu yanlis" diye gelin, konusalim, bir orta yol bulup anlasabilecegimizi dusunuyorum.
pesin edit 2: yazinin ana fikri (cikartamayanlar icin): bu faiz vaiz degisimleri cok da onemli degil, sadece populer cunku goz onundeki parametreleri (dolar vd.) hizla etkiliyor. onemli olan turkiye'nin ekonomisini saglam temeller uzerine oturtmasi, bu konuda politikalar uretilmesi, asil derdimiz alisveris merkezi meselesi.
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap