ateist nüfus arttıkça suç oranının düşmesi

• bu pek ilginc bir konu degil, zira isin korelasyon kismi yeterince bariz:
  bircok arastirmada en guvenli sehirler yahut ulkeler, orantisiz bicimde fazla dinsiz iceren yerlerden cikiyor. bir iki ornek degil sadece. abd icinde de dindar eyaletlerdeki suc orani gorece dinsiz eyaletlere gore fazla. suc oranlarinin otesinde, bosanma orani dahi amerika icinde ateistler arasinda daha dusuk (dindarlarla gore evlilik istikrari bir ahlak olcutu sonucta)
  
  [kaynak editi:
  evlilikler1
  evlilikler2
  eyaletlerin suc/dindarlik korelasyonu
  uzun versiyonu
  ]
  
  fakat kimse de bu arastirmalari refah seviyesiyle alakali bircok parametreye gore normalize ederek yayinlamamis. goren varsa paylassin. sonucta alabama'da vermont'tan, isvec'te pakistandan daha yuksek oranda suc olmasi cok dogal. bu mantikla "macbook sahipligi orani arttikca suc oraninin dusmesi" diye de baslik acabiliriz.
  
  benim tahminim bu normalizasyondan sonra, ateistlerin daha az suc isledikleri tezinin curuyecegi yonunde.
  
  ***
  
  ama bu demek degil ki din/ateizm konuyla alakasiz, zira daha muhim bir soru su: neden ateistlerin fazla oldugu sehirler,eyaletler,ulkeler orantisiz bicimde daha yuksek refaha, hayat kalitesine sahip?
  
  nedenselligi tersine dondurmek lazim: ateizm daha az suca neden olmuyor. refah seviyesi (egitim, is, saglik, adalet, iyi gelir dagilimi) hem daha az suca ve hem de ateizmin/agnostisizmin artmasina neden olur.
  
  gerci bu da fazla basit. refah seviyesi tek bir parametre degil, refahin yapisi da onemli. ornegin katar'in da refah seviyesi yuksek ama derebeyi duzeni ortadan kalkmadan, petrol sayesinde cok hizli bicimde olustugu icin bu refah, yani orta sinifin bagimsiz bicimde nesiller boyunca ticaret ve sanayiyle zenginlesmesiyle olusmadigi icin, entelektuel degisim ayni sekilde olmuyor. zaten ufak polis devletlerini boyle global trendlere oturtmaya calismak da bos is, ayrik otu gibi kalacaklar mutemadiyen.
  
  ***
  
  asil derdime geleyim: ahlak. ateist nufus arttikca ahlaksizligin dusmesi tezi bence daha ilginc. ve ben buna inaniyorum.
  
  simdi diyeceksin ki, "ulan suc orani gibi olculebilir birsey hakkinda dahi kesin sonuca ulasamiyorken, tamamen subjektif olan ahlak hakkinda nasil boyle atip tutabilirsin?" haklisin. ama benim cevabim sandigindan daha basit:
  
  1) odul-cezadan ziyade empatiye ve rasyonel dusunceye bagli ahlak daha ustun. ben cezalandirilmayacagim durumlarda dahi duzgun davranmaya gayret ediyorum, cunku bu toplumun isleyisi icin gerekli, bu uzun vadede benim de isime geliyor (rasyonel ve "bencil" kisim) ve magdur edecegim insanlari acisini dusunmek midemi kaldiriyor (empati kismi, ki bu sempanzelerde dahi var, yani dinlerden milyonlarca yil once ahlakin temelleri atilmisti)
  
  2) icinde benim de oldugum milyarlarca insanin sonsuza kadar iskence gormeyi hakkettigini asilayan bir sistem, kalan parametreler ne olursa olsun, ahlaksizdir.
  
  hatta daha da ileri gideyim: butun igrenc seyler, butun ahlaksizliklar arasinda, sonsuz iskence acik ara bir numara. hicbir insan sonsuza kadar iskenceyi haketmez. hele hele kendi halimizde yasayip giden, yakin cevremize mutluluk vermekten baska derdimiz olmayan milyarlarcamiz hic haketmez. hele hele bunu hakettigimizi dusunmekle kalmayip, bunun olabilecek en kusursuz, en mukemmel adalet oldugunu savunan bir sistem, olasi tum alternatifleri arasinda en psikopat, en assagilik ahlaki asilamakta.
  
  bu suc oranlarindan da daha onemli bir parametre, subjektif ahlaki "olcmek" acisindan. allahtan(!) insanlarin cogunda kompartmantalizasyon yetenegi var da (degisik islemleri/dusunceleri beyinde ayri ayri "bolmelerde" tutabilme, daha dogrusu celiskili dusuncelere ayni anda sahip olabilme..insanın öleceğini bilerek yaşaması da buna bir ornek) bu sayede hayatlarinin her kismini inandiklari ogretilere gore yasamiyorlar. gercekten ona gore empati yapsalardi ya kafayi yerlerdi her gun beraber yasadiklari bu kadar insanin cehennemde cekecekleri acilari dusunup ya da psikopatlik norm olurdu.
  
  [buradan "inanca saygi duymak" konusuna gecmek de zor degil. bana bu cezayi reva goren bir sisteme nasil saygi duyabilirim, mazosist degilsem? ^*]