türkiye'nin özeti

• tarihin tozlu sayfalarındaki bir fıkrayla tam olarak açıklanabilecek özettir:
  
  sultan abdülaziz bir sergi açılışı için paris'e gider ve beraberinde dönemin zeki siyaset adamlarından keçecizade fuat paşa’yı da alır.
  diğer devlet liderlerinin de katıldığı sergide yapılan sohbetler sırasında dünyanın gelmiş geçmiş en büyük devletinin hangisi olduğu üzerine tartışmaya tutuşulur.
  
  fransızlar hemen atılırlar, "herkesin kabul ettiği üzere napolyon dünyanın en kudretli imparatorudur. onun yönettiği devlet de elbette en güçlü devlettir."
  ingilizler kendilerinden oldukça emin bir şekilde, "tartışmaya bile gerek yok, üzerinde güneş batmayan imparatorluk diye namımız var" derler.
  türk kafilesinden fuat paşa tüm sükûneti ve nüktedanlığıyla tartışmaya noktayı koyar:
  
  "hiç şüphesiz gelmiş geçmiş en büyük devlet osmanlı'dır. baksanıza üç yüz senedir siz dışarıdan, biz de içeriden yıkmaya çalıştığımız halde bir türlü yerinden sarsamadık..."