temperance

• 19. yüzyıl avrupasının birçok bölgesinde yaygınlaşmış, alkolü bırakma hareketi. bugün dünyada alkol tüketiminde başı çeken irlanda, finlandiya, rusya gibi ülkelerde görülmesi ve hatta başarılı olması ise 21. yüzyıl bakış açısıyla ironiktir.
  
  19. yüzyıl temperance hareketlerinin politik bir yönü yoktur. bu bir sosyal projedir ve her ailenin alkol problemini kendi içinde çözmesi gerektiği vurgulanır. amaç kişisel gelişimdir. alkol içmeyen bireyin daha başarılı olduğuna inanılırdı. 21. yüzyıl alkol yasaklarından bu yönüyle ayrılır.
  
  dönemi zihinlerinde canlandırmak isteyenler bir pub içerisinde kazandığı son parayı alkol yatıran adam ve o sırada pubın dışında kocasını kucağında bir çocuğu ile çaresiz ve üzgün bekleyen karısını hayal edebilir. bu portre "temperance movement" sonrasında temiz kıyafetiyle göze çarpan, işinde başarılı, gururlu koca ile karısının birlikte katıldıkları kitap kulüpleri, dini toplantılara dönüşecekti.
  
  hareketin ana nedeni sanayi devrimi ile başlayan köyden şehre göç ve şehirleşmedir. bugün belki bize çok basit gelse bile 19. yüzyıl dünyasında bu göç eden kesim için sosyal kurallara uymak güçtü. örneğin bir köylü için saat kavramı yoktur. hayat güneşin doğuşu ile başlayıp batışı ile son bulurdu. oysa şehirlerde iş başlangıç saatleri gibi takip etmeleri gereken yükümlülükler vardı. başka bir örnek ise kıyafet kurallarıydı. bu insanlar farklı ortamlarda nasıl bir kıyafet giyilmesi gerektiğini bilmiyordu. yüzyıllardır kırsal kesimde yaşayıp şehre yeni iş imkanları için göç etmiş kesim için bunlar hem bir yenilik hem de zorluktu. bu adaptasyon dönemini alkolü bırakarak hızlandırabileceklerini düşündüler. bu hareketin başını kiliseler çekti ve lokal kominiteleri yönlendirdi.
  
  bir başka teori ise bu hareketin üst klas tarafından empoze edilmiş olduğudur. tembel, alkolik işçilerin üretimi yavaşlatması, verimi düşürmesi beklenen bir sonuçtu. birçok patron işçilerin alkol içmesini yasaklamıştır. benzer bir şekilde çiftlik sahiplerinin bu yöndeki isteklerine çalışanların karşı gelme şansı bulunmuyordu.
  
  temperance hareketinde irlanda ile özleşmiş biri olarak father mathew veya tam adıyla theobald mathew unutulmamalıdır. cork halkı tarafından bir aziz olarak görülen father mathew'ın bu reformuna yüzbinler katıldı ve bir daha alkol kullanmamaya yemin etti.
  
  işin komik tarafı 19. yüzyılda hor görülen tipik alkolik, ayyaş irlanda köylüsü; 20. yüzyılda geçmişi ile bağlarını koparmamış, gelenekçi emekçi kardeşim diye övülmeye başlandı.