saatleri ayarlama enstitüsü

• o dönemin entellektüel zihninin avrupada ki gelismeleri takip eden ama topraklarindan kopmadan doguyla harmanlanmis halinin ortaya çikardigi edebi bir alay yaratisi
  roman kahramanlarina gelince;
  halit bey için ne denilebilir, anlasilan o ki okumus, etmis avrupadaki entellektüel ortamin kokusunu içine çekip memleketine dönmüs biri...modernizmin dogunun rehavetinde yeni bir yorumu. modernizm için illaki bir maddiyata ihtiyaci varmidir dogunun... o ki gülünemeyecek kadar gülünç bir saka gibi cin'lerin melaikelerin islevsellestirildigi bir enerji dönüsüm merkezi düsünmemis midir. dogunun rehaveti budur iste, binbirgece masallarinin içinde yaratmistir havayolu seyahatlerini uçan halilariyla. birde jules verne'e bakin illaki insa etmistir denizaltina inebilmek için bir denizalti, oysa doguda bunu sadece bir lambayla yapabilirdiniz. sadece inanmaniz yeter olmayana. bu iste tamtamina tanriya inançtir ona inanilir...burda olasi olmayana inanilir tanrinin günahlari sorgulanmaz.
  dr. ramiz, viyanada psikanaliz egitimi almis bir doktor. ögrenmis oldugu ilmin heyecaniyla döndügü memleketinde çalisabilecegi tek bir vaka (hayri bey) bulmus. bir ilmi nasil yapacagini bilen ama bu ilmi gerçeklestirmeye imkan vermeyen insanlarla çevrili olmanin muzdaripliginden esas meslegi olan doktorlugu da hakkiyla yerine getiremeyen nev-i sahsina münhasir bir zat. binbir gece masallarindan çikamadan psikanaliz nefeslenmis oldugundan, masaldaki lamba gibi ovusturdugunda çikacagini düsünüyor cinin. eger ki çikmiyorsa bu cin tüm ovusturmalara ragmen, lambaya hangi masalda oldugu hatirlatilmalidir ve nasil bir lamba oldugu bu saaten sonra cin çiksa da olur çikmasa da...
  hayri bey, bir kahkahanin ortasinda kime neye gülündügünü bilmeden eslik eden, herseye ragmen küçük ihtiraslarinda israr eden rasyonelligi gülünç olma adina elden birakmayan zat.