paterfamilias

• roma imparatorluğu yapısında familia kelimesi aileden çok köleler(servi), cariyeler(ancillae), çocuklar ve eşten(domina) oluşan tüm ev ahalisini belirtir. bu yüzden pater familias küçük çapta bir tebaaya sahip olan bir despot olarak görülebilir. kendisine inanılmaz haklar verilmişti ki bunlardan en önemlilerinden biri olan ius vitae necisque (yaşam ve ölüm hakkı), ev ahalisi içinde doğan çocukların yaşamalarına izin verilip verilmeyeceğine dahi karar verme yetkisini beraberinde getirirdi. pater familias aile hakkında devlete karşı sorumluydu, kölelerinin işlediği bir suç sonucu kendisi de cezalandırılırdı.
  cumhuriyetin kendisini imparatorluğa bırakmasıyla tüm devlet sistemi gibi devletin en küçük parçası olan familia sistemi de değiştirildi.
  manus (el) kelimesinden türemiş olan emancipatio (babanın/erkeğin elinden çıkma), pater familias konseptinin sonunu hazırlamış, kadınlara ve ailenin çocuklarına da mülk sahibi olma hakkı vermiştir. ilerki yüzyıllarda emancipation formuna evrilerek feminist hareketin etrafında şekillendiği motto olmuştur kendisi.