öğrenildiğinde ufku iki katına çıkaran şeyler

• söylentilere göre dünyanın en eski 2 mesleğinden biri olan denizcilik için bazı bilgiler vererek başlayalım
  sadece denizcilik mi tabiki hayır. ufkumuzu açmaya başlıyoruz o halde
  
  bir deniz mili neden 1852 metredir. hesaplarda zorluk çıkmıyor mu. ya da aptal mı bu adamlar 100, 1000 gibi bir sayı olarak neden kabul etmemişler de küsüratlı sayı vermişler ^{* *}
  
  cevap basittir: okulda coğrafya dersi gören herkesin bildiği gibi ekvatorun çevresi 40.000 km dir ^* (akılda daha kolay kalması için ders kitaplarında tam sayı verilmiştir)
  ve dünyada 360 adet boylam vardır. (neden 360 adet olduğu aşağıda ayrıca açıklanacaktır)
  bu 40000 km yi 360 a böldüğümüzde 111,11 km mesafesini yani iki meridyen arasındaki arasındaki 111 kilometreyi buluruz.^* bu mesafeyi 60 a böldüğümüzde (neden 60 daha sonra açıklanacak) 1,8518 kilometreyi yani 1852 metre olan 1 deniz milinin uzunluğunu buluruz ^*
  
  1 deniz mili = ekvatorda 2 meridyen arasındaki 1 dakikalık^* uzunluktur
  
  bu uzunluğa kim nasıl resmiyet kazandırmıştır derseniz 1929 yılında monako'da yapılan bir standardizasyon toplantısında karar verilmiştir.
  kaynak isteyenler için
  kaynak ingilizcedir. içinde mile olarak aratırsanız görebileceksiniz.
  
  gelelim 360 ve 60 sayılarına
  neden 360 adet boylam yani meridyen var.
  
  bu bilgileri vermeden önce bazı şeyleri açıklamak daha anlamlı olacaktır.
  
  nasrettin hoca'ya sormuşlar. hocam dünyanın ortası^* neresidir diye.
  hoca durur mu yapıştırmış cevabı. işte burasıdır inanmıyorsan ölç demiş. kaynak
  osmanlı zamanında bu merkez ayasofya
  doğu roma imparatorluğu zamanında bugün hala istanbulda bulunan million taşı
  batı roma imparatorluğunda ise milliarium aureum'dur ek kaynak
  müslüman ve yahudiler kudüs'ü merkez almış
  yine müslümanlar ayrıca kabe'yi merkez olarak almışlardır
  
  ulan bu dünyanın bi götü başı yok mu. her yer merkez amk. buna bi el atalım da herkes kafasına göre iş yapmasın demişler.
  
  çünkü eski zamanlardan beri hemen hemen her ülke deniz aşırı keşifler yapıyor ve bunun için gerek kendi haritalarını gerekse diğer milletlerden kaptan ve kaşiflerin haritalarını kullanıyorlar. ancak kerkes kendi merkezine göre çizimlerini yapıyor. doğal olarak bu da işleri zorlaştırıyor haliyle
  
  her boka standart getiren avrupalılar ve amerikalılar bu işe de bir el atalım demişler ve 1884 yılında washington'da bir toplantı^* yaparak ^* konuyu oy birliği ile karara bağlamışlar. bu karara göre başlangıç meridyeni (sıfır) greenwich olarak kabul edilmiştir
  kaynak isteyenler için
  text yazısına basın ve turkey diye aratın
  
  peki başlangıç meridyeni olarak seçtik ama ne işe yarıyor bu greenwich. efendim şöyle işe yarıyor.
  saatlerimizi ayarlamak için kullanıyoruz. başka bi boka yaramıyor ^*
  
  tamam da hala 360 ve 60 olayını anlamadım diyenleriniz vardır. haklılar
  
  bir gün kaç saattir:24
  kaç dakika yapar:1440
  kaç meridyen var:360
  her meridyen arası kaç dakika: 4 (lise bilgileri. 111 km ve 4 dakika olayı budur)
  
  360x4=1440 yapar
  
  bu 360 meridyenin 180 adedi greenwich'in batısında 180 tanesi doğusundadır. saat farkı böyle oluyor. mesela türkiye +2 saat dilimindedir. greenwich'te saat 14:00 iken bizde 16:00 dır.^*
  bir de zaman atlama çizgisi vardır. bu greenwich değildir. ticari kaygılardan dolayı dünyanın en az ticaret yapılan yerinden geçecek şekilde ayarlanmıştır. ^* gün değiştirme çizgisi görseli
  
  360 olayını anladığımızı varsayıyorum ve 60 dakika kısmına geçiyorum.
  ben okuldayken anlamazdım mesela. ^*. iki meridyen arası hem 60 dakika hem 4 dakika nasıl olabiliyor. çok saçma
  
  aslında biri elma biri armuttur. bildiğimiz anlamda dakika olanı 4 tür. 60 ise bir derecenin tamamını temsil eder. iki meridyen arası doğal olarak 1 derecedir. 1 derece ise 60 dakikadır ^*
  nasıl ki bir daire 360 derece ise bir derece 60 dakikadır. bir dakika ise 60 saniyedir.
  yani 60 dakika ve 4 dakika sadece isim benzerliğidir
  
  bir örnek vermek gerekirse. 2 kişi olduğumuzu varsayalım. ve birimiz tam kuzey yönüne yani 000 rotasına doğru tam 60 deniz mili boyunca gitsin.
  diğer kişi ise yine kuzey yönüne ama 001 rotasına doğru 60 deniz mili boyunca gitsin.
  finalde bu 2 kişi arasındaki mesafe 1 deniz mili olacaktır.
  
  şöyle sağlamasını yapalım
  1 derece^* = 60 dakika
  60 deniz mili boyunca gidiyorlar bu da 1 dereceye tekabül eder.
  1 deniz mili = 2 meridyen arasındaki 1 dakikalık^* uzunluktur
  60 / 60 = 1 dakika bu da = 1 mil (internetten hesaplayıp küsüratlı sayı ile gelmeyin kalbinizi kırarım)
  
  iyi ama hala neden 60 a bölüyoruz niye 100 e 30 a 75 e bölmüyoruz onu anlamadım diyenler olabilir. haklılar. ^*
  
  neden 1 derece 60 dakikadır..
  bunun için biraz eskiye yani m.ö. 3000 yıllarına kadar gitmemiz gerek. önce sümerler ve akkadlar sonra onlardan aldıkları matematik ve geometriyi geliştiren babillere kadar bakmalıyız
  
  peki ne yapmıştır bu babilliler.
  60 sayı tabanını kullanmışlar. peki neden 60. neden bugün bütün dünyanın kullandığı 10 sayı tabanı değil^*
  
  görelim^*
  elinizde bir şey var diyelim (sürü/para/tarla vs)
  bunun 1/2 sini kolaylıkla hesaplarsınız 10 luk sistemde. ancak 1/3 ünü veya 1/4 yada 3/4 ünü 10 sistemde hesaplarsanız küsüratlı çıkar.
  tüm bu oranları 60 sayı tabanında tam olarak bölebilirsiniz. öyle ki 2, 3, 4, 5, 6, 10, 12, 15, 20 ve 30 sayıları da tam olarak bölünebilir
  
  bu kadar mı. hayır
  avucumuzu açarız. baş parmağımız ile diğer 4 parmağımızın 3 boğumunu sayarız. kaç yapar=12
  her 12 sayımında diğer elimizde bir parmağımızı kapatıyoruz. beş parmağımız kapanıp yumruk haline geldiğinde kaç yapar 60^*
  
  bir gün neden 24 saattir çünkü 24 adet 60 dakikadan oluşur
  
  iyide adamlar bu 60 dakikayı nasıl hesaplamışlar. hele 60 saniyeyi nasıl hesaplamışlar. 60 a kadar sayıyorlar desek yine olmaz. çünkü yavaş ya da hızlı sayabilirler.
  
  bugün kullanılan saatler aslında birer güneş saatidir. yani yerdeki bir cismin gölgesinin güneşin hareketi boyunca izlenmesi olayıdır. tahmini olarak m.ö 5000 yıllarında mısırda keşfedilmiştir (kuzey yarı kürede keşfedildiğinden saatler sağdan sola döner) (güney yarı kürede keşfedilseydi tam tersi olacaktı)
  
  bakınız güneş saati
  
  peki bir daire neden 360 derece. neden 300 değil^*
  bir daire çizelim ve bu dairenin içine düzgün bir çokgen çizmeyi deneyelim. en iyi sonuç düzgün altıgen olacaktır. merkezde 6 adet 60 derece vardır. bu bize 360 dereceyi verir ispat için sağ taraftaki resme bakınız
  
  ama sen hala 360 yerine 400 olabilirdi yada 100 olabilirdi diye iddaalarda bulunabilirsin.^* kendince haklı da olablirsin. iyi ki bilim senin gibi cahillerin eline geçmemiş.^*
  
  kısaca daire 360 derecedir. ve en uygun bölünme şekli 60 lık sistemdir.
  ve yine iki meridyen arası olan 1 dereceyi (yada herhangi bir şeyi) bölebilmek için en uygun olan sayı 60 dır
  ayrıca büyük bir sayıdan bahsediyorsak 60 ın katı olması gerekmektedir. o çağın matematiği bunu gerektiriyor
  
  360 ve 60 olayını kabataslak olarak anlattıktan sonra gelelim meridyen olayına
  kim bulmuş bu hayali çizgileri. yan gelip yatmak varken neden ilimle bilimle uğraşmış^*
  
  ilk önce bu ekvatorun 40000 km olmasından başlayalım.
  bundan yaklaşık 2250 yıl önce iskenderiye kütüphanesinde yöneticilik yapan eratosthenes^* hesaplamıştır.
  peki nasıl başardı.
  
  bunu anlatmadan önce iskenderiye kütüphanesini tanıyalım (lütfen google'a tarihin en büyük kütüphanesi yazarak aratın)
  öyle bir kütüphane düşünün ki yakılıp yıkılması günler ^* sürsün. nil nehrine atılan kitaplar sebebiyle nehir günlerce mürekkep renginde aksın ^{* * **} (şüphesiz ki bu işi yapanlar bilim düşmanı. güç ve iktidar odaklı kişilerdi)
  öyle bir kütüphane ki mısıra gelen tüm kitapların buraya getirilmesi zorunlu olsun (kopyası çıkartılır. orjinali kütüphaneye kopyası sahibine verilirdi)
  öyle bir kütüphane düşünün ki görevliler diğer ülkelere gidip parayla kitap alırlardı arşivi genişletmek için
  1 milyondan fazla kitabın olduğu rivayet edilmiştir.
  eğer bugün adını bile bilmediğimiz bir gezende krallar gibi yaşayamıyorsak. yada hala insanlar hastalıklardan ölüyorsa bunun başlıca sebebi bu kütüphanenin yok edilmiş olmasıdır^*
  düşün ki bir tıp kitabı. ve içinde hastalıkların nasıl tedavi edileceği yazıyor. ancak bu kitap yok ediliyor. o bilgilere bir insan sahip olsa bile öldükten sonra tamamen yok olmuş oluyor.
  yine aynı şekilde fizik konusu. eğer albert einstein'ın faydalanabileceği daha fazla veri olsaydı fena mı olurdu.
  eminim ki oralarda bir yerlerde piramitlerin nasıl inşa edildiğine dair bilgiler içeren kitaplarda mevcuttu.^*
  ellerinde hiçbir teleskop olmayan insanlar^* yine o dönem bugün bilinen tüm yıldız kümeleri kataloglamış, güneş sistemini keşfetmiş. dünyanın güneş etrafında döndüğünü ve arasındaki mesafeyi tam olarak bulmuşlardır
  
  bana göre insanlık tarihine vurulan en büyük birkaç darbeden birisi bu kütüphanenin yakılmasıdır^*
  
  dönelim eratosthenes'e bu adam yöneticilik yaptığı kütaphanede bir kitapta şu satırları okuyor. "21 haziran günü^{* * *}iki farklı şehirde^* dikilen çubukların gölgeleri farklıdır" kaynak kaynak kaynak kaynak
  ayrıca isteyenler bu belgeseli izleyebilir
  bu bilgiden yola çıkan eratosthenes dünyanın düz olamayacağını fark etti (ilk keşfeden değildir zira pisagor yaklaşık 300 yıl önce dünya yuvarlaktır demiştir)
  eratosthenes bu iki çubuğun gölgelerinin farkının 7° derece 12' dakika olduğu hesapladı^{* *} bu iki şehir arasındaki mesafeyi para karşılığı tuttuğu adamlara ölçtürerek 800 km olduğunu sonucuna dayanıp
  
  7°12' = 800 km ise
  360 derece^* = 40000 km olarak bulmuştur. (bundan 2250 yıl öncesinden bahsediyoruz)
  
  peki meridyen^* ve paralel ^* nasıl keşfedildi
  zaten coğrafyacı olan eratosthenes, yuvarlak bir cismin^* düz bir zemine haritalandırılabilmesi için enlem ve boylamları icat etmiş
  
  adam resmen geleceğe yön vermiş. (bkz: #44877171) sen hala elinde iphone la candy crush oyna
  
  not: 1500 lü yıllarda (dünya yuvarlak diyen pisagor'dan 2000 yıl sonra) tarihin gördüğü en büyük bilim adamlarından biri olan galileo galilei dünyanın yuvarlak olduğunu söylemiş ve engizisyon tarafından ölümle yargılanmıştır (buradan iskenderiye kütüphanesinin ne denli önemli olduğunu ve eğer yok edilmeseydi bugun nerelerde olabileceğimizi tekrar vurgulamak isterim)
  
  bir gereksiz bilgi daha. eğer kuzey kutup noktasındaysanız, yüzünüzü ne tarafa dönerseniz dönün sizin için her yer güneydir. doğuya yada batıya gidemezsiniz^* (güney kutup noktası için her yer kuzeydir)
  
  ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  
  gelelim haritaların neden bu kadar önemli olduğu konusuna.. (elinize kalem kağıt alın ve yıllardır yaşadığınız semtin taslağını çizmeye çalışın) (muhtemelen bir çoğunuz beceremeyeceksiniz)
  şimdi düşünün elinizde bir dünya haritası ve gemileriniz olsaydı ne yapardınız. (düşünün bora bora adalarının bizim olduğunu, yüzyıllar boyu afrikayı, hindistanı, avustralyayı sömürüp zenginliklerini aldığınızı) (siz istemeseniz bile o zaman ki dünya düzeni büyük balık küçük balığı sömürür şeklindeydi)
  
  ingiltere en geniş toprakları
  fransa
  hollanda
  portekiz
  
  bu ülkeler en büyük sömürü ülkeleri olmasına karşın bugün dünyanın en saygın ülkeleridir^*
  
  birkaç eski dünya haritası örneği vererek devam edelim
  milattan önce 500 yıllarına ait olan kil tablet üzerine işlenmiş dünya haritası (adamların dünyası ufak ama haritacılık o zaman bile var bu açıdan çok önemli) haritacılığın başlangıcı çok daha eskidir
  haritanın anlamı sayfanın alt kısmında mevcut
  
  bizim eratosthenes'in 2250 yıl önce çizdiği varsayılan harita ^{* * *}
  eratosthenes'in dünya haritası
  
  batlamyus^*(ptolemy) yine tarihin gördüğü bir başka büyük bilim adamı^* (bugün modern bilimde kullanılan 88 takım yıldızından 48 tanesini katolagladığı^* gibi ayrıca 1022 adet yıldızın enlem ve boylamını almagest adlı eserinde kataloglamıştır. bugün hala batlamyus'un kataloğundaki isimler kullanılır)
  kendisi yine iskenderiye'de yaşamış, ayrıca devlet için çalışan bir bilim adamı olmasından mütevellit iskenderiye kütüphanesini sonuna kadar kullanıp antik çin, antik yunan, antik pers, antik babil kaynaklarını derlemiş ve eserler ortaya koymuştur. batlamyus'un almagest eseri kendineden sonra gelen tüm astronomlar tarafından yaklaşık 1500 yıl boyunca tek kaynak olarak kullanılmıştır
  almagest'te adı geçen bazı yıldızlar
  ursa major ............. büyük ayı takımyıldızı
  ursa minor ............. küçük ayı takımyıldızı
  draco ............. ejderha takımyıldızı
  cepheus ............. kral takımyıldızı
  perseus ............. kahraman takımyıldızı
  corona borealis ............. kuzey tacı takımyıldızı
  cygne ............. kuğu takımyıldızı
  ophiuchus ............. yılancı takımyıldızı
  aquila ............. kartal takımyıldızı
  boötes ............. çoban takımyıldızı
  auriga ............. arabacı takımyıldızı
  lyra ............. çalgı takımyıldızı
  triangulum ............. üçgen takımyıldızı
  cassiopeia ............. kraliçe takımyıldızı
  delphinus ............. yunus takımyıldızı
  sagittarius ............. yay takımyıldızı
  serpens ............. yılan takımyıldızı
  pegasus ............. kanatlı at takımyıldızı
  equuleus ............. tay takımyıldızı
  orion ............. avcı takımyıldızı
  lepus ............. tavşan takımyıldızı
  cetus ............. balina takımyıldızı
  ve diğerleri....... yazmakla bitmez..........
  
  not: isimleri batlamyus vermemiştir. kendinden önce gelen kavimlerin verdiği isimleri kullanmıştır
  not 2: virgo takımyıldızına dikkat çekmek isitiyorum.
  her ne kadar türkçeye başak takımyıldızı olarak çevrilmiş olsa da geçmişi çok daha farklıdır
  (gerçek anlamı hasat zamanını haber verdiği için elinde başak sapı tutan bir kadın^* olarak resmedilmiştir görsel
  yunanlılar bu yıldıza astraea (zeus ile themis'in bakire kızı) ya da athena
  hristiyanlar bakire meryem
  akkadlar iştar (asur ve babil’in en gözde tanrıçası)
  hititler kibele (tanrıların anası)
  mısır’da isis (yaşamın ve ölümün koruyucusu ana tanrıça)
  romalılar minerva (bakireliğin sembolü)
  çin,arap kaynakları da benzer anlamlara gelen isimler kullanmıştır (isimler aklıma gelmedi kaynak aradım ama bulamadım özür)
  
  batlamyus'un 1850 yıl önce çizdiği varsayılan haritalar
  batlamyus'un çizdiği varsayılan harita
  bir başka örnek
  osmanlı kayıtlarındaki örneği
  bir diğeri
  
  ayrıca bu kaynaktan birçok eski haritayı görebilir nasıl çizildiklerine dair bilgiler edinebilirsiniz. kaynak ingilizcedir
  
  4. yüzyıla ait tabula peutingeriana çizeri bilenmeyen bu harita roma imparatorluğu askerlerinin geçtiği yolları belirtmek için yapılmıştır. ne var ki yüzyıllar boyu tarihin tozlu raflarında kalmıştır. ancak ve ancak 15. yüzyılda bir kütüphaneci olan conrad celtes tarafından gün yüzüne çıkartılabilmiştir
  tabula peutingeriana haritası
  orjinal haritanın bir kısmı buradan görülebilir
  
  kaşgarlı mahmut'a ait olan ve divânu lügati't-türk'te de yer alan 940 yıl öncesine ait dünya haritasıdır. (türklerin yaşadığı yerler verilmiştir demek daha doğrudur)
  bu harita arapça olmasına ve bildiğimiz haritalara benzememesine rağmen doğu'da japonya batıda hazar denizi'nin kuzey tarafları içinde olacak şekilde, güney'de hindistan ve güney batıda mısır ve habeşistan'a^* kadar çizilmiştir
  
  vereceğim son harita örneği muhammad al-idrisi'ye^* aittir.
  önce haritayı görelim ve idrisi'yi tanımaya devam edelim
  idrisi 1099 da bugün fas'ta bulunan ama ispanya toprağı olan ceuta şehrinde dünyaya geldi. coğrafya konusunda eğitim aldı. endülüs'de eğitim gördü. dönemin en büyük kütüphanesi olan granada kütüphanesinden faydalandı. 1154 yılında sicilya kralının görevlendirmesi ile yukarıdaki haritayı çizmiştir.
  
  yine bir kütüphane çıkıyor karşımıza. içide 1 milyondan fazla kitap var. bu sefer yakanların kim olduğu kesinlikle belli. hristiyanlar yakıyor. ^{* * * *} internette 976 yılı verilmiş ancak endülüs 1492 yılında yıkılmıştır. ve o esnada herşey yok edilmiştir
  
  ünlü fransız fizikçi^* pierre curie 19. yüzyılda şöyle demiştir
  müslüman endülüs'ten bize 30 kitap kaldı, atomu parçalayabildik. şayet yakılan bir milyon kitabın yarısı kalsaydı çoktan uzayda galaksiler arasında geziyor olacaktık (not:bu sözün kaynağını araştırdım ama bulamadım)
  
  (benim aklım hala iskenderiye kütüphanesinde) (gerisini size bırakıyorum)
  
  ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  
  herşey asıl şimdi başlıyor (bu kısımdan sonra kendi kişisel görüşlerimi de ekledim)
  
  1492 yılında endülüs yıkılırken ve müslümanlara ait herşey yok edilirken o dönemin en büyük kütüphanesi olan granada kütüphanesi de bundan payını alıyordu
  
  tam bir çakal olan kristof kolomb vaktiyle bu kütüphaneden faydalanmıştır. ve denizin karşı kıyısında bir yer olduğunu müslümanların ve eski mısırlıların bunlarla bir kaç kez ticaret yaptığını okumuştur. yine 10 yüzyılda bizans için paralı askerlik yapan vikinglerin^* de amerikaya gittikleri bilinmekteydi. diğer bilgiler için buraya bakınız
  
  kütüphanede okuduğu bilgiler karşısında hazine bulduğunu fark eden kristof kolomb hemen sefere çıkmalıdır. ancak bunun için ne gemisi ne de mürettebatı vardır. ayrıca bu bilgiden kimseye söz edemezdi. çünkü engizisyon onu sapkın olmakla yargılayabilirdi. bu bilgi kesinlikle sır olarak kalmalıydı
  ayrıca birçok coğrafyacının haritaları mevcuttu kütüphanede. bunların kopyalarını da aldı
  idrisi, el-harezmi, batlamyus, 'un bilgileri aldığını söylemiyorum bile. artık yapacak tek birşey vardı. bir finansör bulmak.
  
  kristof kolomb porkekiz kralına, ingiltere'ye, fransa'ya, ispanya'ya teklifini sundu (yeni yerler keşfetmek istediğini söylemiştir. karşı kıyıda bir yer var oraya gideceğim dememiştir. eğer deseydi bu bilgi yayılabilir ve başkası bu keşfi yapabilirdi)
  hatta osmanlı imparatorluğuna padişah ikinci bayezit'e gelmiş ancak yine ciddiye alınmamıştır. (bu olaydan bağımsız olarak osmanlı'nın en büyük hatalarından biri denizciliğe yeteri kadar önem verememiş olmasıdır. yetiştirdiği en büyük denizciler 1450 ve sonrasına aittir ancak keşif yapmamış akdeniz içinde savaşmışlardır)
  bu sefer ispanya kraliçesi birinci isabel'e tekrar sormuş ve yardım almayı başarmıştır. (ilk sorduğunda isabel endülüs ile savaş halindeydi ve ülke maddi açıdan sıkıntıda olduğu için yardım edememişti) (ayrıca kristof kolomb ile aralarında aşk olduğu da söylenmektedir. bu da bir başka etkendir)
  
  gerekli gemi ve mürettebatı alan kristof kolomb yola çıkmış ancak gerçek amacını kimseye söylememiştir. öyle ki gemide iki farklı kayıt tuttuğu^{* *} bugün bile bilinen bir gerçektir. mürettebatı hindistana gideceğini sanmaktadır. eğer bildiklerini söyleseydi ona kimse inanmazdı ve yolculuk tehlikeye girerdi..
  
  nihayetinde 12 ekim 1492 de yeni bir karaya ayak bastılar ve dünya tarihi hiç olmadığı kadar değişti
  ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  
  eğer hala amerikayı ilk olarak kristof kolomb keşfetti diyorsanız aşağıdaki kaynakları inceleyiniz, kitapları alıp okuyunuz
  bu videoyu izleyiniz ^*
  gavin menzies e ait 1421 the year the chinese discovered the world adlı kitabı okuyabilirsiniz. zira çinlilerin kristof kolomb'dan daha önce keşfettiği yazmaktadır
  yine piri reis yazdığı kitâb-ı bahriye'de 1465 yılında (kristof kolomb'dan 27 yıl önce) zaten keşfin yapıldığını yazmıştır
  lodos üstünde bulundu o diyâr
  septe'den ^* dört bin mil uzar
  hangi tarihte bulundu işbu yer
  anlatayım, tarihçiler bak ne der
  târih-i hicret bu idi o zaman
  tâ sekiz yüz yetmiş idi tam o an
  işbu tarihte bulundu o zemin
  ismine antilye dediler hemin
  
  ufkunuzu açabilecek diğer bilgiler için
  (bkz: öğrenildiğinde ufku iki katına çıkaran şeyler/@bana her yer cehennem)
  
  bir sonraki ufuk çizgisinde görüşmek üzere
  
  özet geç diyenler için: bir deniz mili 1852 metredir ^*
  
  debe editi: ^{* * *}
  
  2019 editi: çalışmayan linkler düzeltildi