topografik kuram

• freud'un bir zaman sonra terk edip yapısal kişilik kuramı şeklinde geliştirdiği, insan davranışlarında etkili olan zihinsel süreçleri içeren kişilik teorisi. kişiliği üç bölümde inceleyen bu kuram, freud'un düşünce gelişimi içerisinde geçici bir model olarak yer almış, daha sonra ego ve id kitabında geliştirdiği id, ego ve süperego kavramlarıyla yapısal kişilik özelliklerini ayrıntılarıyla açıklamıştır.
  
  bilinç, bilinçöncesi ve bilinçdışından oluşan topografik kuram, çeşitli zihinsel etkinliklerin bilinçle ilişkisini ve bilince uzaklıklarını saptamayı amaçlar. bilinç; diş dünyadan ya da bedenimizden gelen uyaranları algıladığımız, düşünce süreçlerinin içinde bulunduğu zihin bölgesidir. bilinçöncesi, algılayabilmek için belirli bir çaba sarf ettiğimiz, dikkatimizi toplamamızı gerektiren, düş kurma gibi ilkel süreçlerin de yer aldığı zihinsel olayları ve süreçleri içerir. bilinçdışı ise; tüm ilkel duyguların varlığını sürdürdüğü, bilince ulaşma olanağı bulamadan bastırılan, toplum normlarına veya ahlaki ölçütlere uymayan, gerçeklikten ve mantıktan uzak, sansürsüz, içimizden geldiği gibi doyurulmak istenen dürtülerden oluşur ki, daha sonra daha da biçimlenerek id olarak tanımlanacaktır. topografik kuram, zihinsel olayların farkında olunması ya da olunmamasının ayırdına varılmasına yardımcı olur. bu anlamda halen geçerliliğini yitirmemiştir.
  
  gel gelelim, freud'un hastalarının yarasına merhem olamamıştır. freud, klinik çalışmaları sırasında bazı hastalarda gözlemlenen bilinçdışı suçluluk duygularının topografik modelle açıklanamayacağını fark eder. "çünkü bu modele göre ahlaki değerlere ilişkin duyguların, içgüdülere karşıt güçlerin bulunduğu bilinç düzeyinde yer alması gerekiyordu."^*
  
  bu ve buna benzer sebeplerden ötürü, zamanla topografik kuram psikanalitik uygulamalarda kullanılan bir araç olmaktan çıkarak, yerini, daha açıklayıcı olan, id, ego ve süperegodan oluşan yapısalcı kurama bıraktı. freud için de, topografik kuramı tam olarak terk etmek uzun bir zaman almıştır. topografik kuram ise, yapısalcı kuramda yer alan kavramların temelinin oluşmasına sebep olacak, freud'un yepyeni bir fikirler geliştirerek ruhsal yapıyı açıklamasına yol açacaktı.