stalingrad

• öncelikle "tarihin en kanlı savaşı"nın geçtiği şehir denilmesi kesinlikle doğrudur ve savaş sadece 6 ay kadar sürmüştür. çok daha fazla asker kaybeden tarafın kazanan olduğu ender çatışmalardandır. ruslar'ın kazanıp almanlar'ın kaybetmesi 3 buçuk sene sonra bitecek olan savaşın kaderini de tayin etmiştir. stalingrad'dan sonra alman ordusu'nun beli hiç doğrulmamıştır.
  
  (bkz: stalingrad savaşı) şimdilerde ise (bkz: volgograd)
  
  sadece 6 ay sürmesine rağmen, almanlar tarafının toplam kaybı 800.000 ölü ve 91.000 esir vererek 900.000'e yaklaşmıştır (91.000 esirin sadece 6.000'i hayatta kalmış). esirleri saymaz isek ve almanya'nın müttefiklerini çıkartırsak 500.000 kadar alman askeri öldüğü tahmin ediliyor. bu da o zamanki almanya nüfusunun 55 milyon civarında olduğu düşünülürse çok yüksek.
  
  rus tarafı ise 1.130.000 'e yakın kayıp verdiğini açıklamış. 1941'de 169 milyon olan nüfuslarının yanında bile çok büyük rakam. sovyetler 2.dünya savaşı boyunca da 27-30 milyon arası insan kaybetmiştir.
  
  stalingrad'da toplamda kayıpların 1,7-2 milyon arası olduğu tahmin ediliyor. columbia university bazlı kaynaklar ve google'dan basitçe bulabileceğimiz kaynaklara göre aşağı yukarı böyle fakat hepsi birbirini tutmuyor tabi.
  
  bu kadar kaybın en büyük sebebi hem iki liderin kendilerince çok iradeli olup insanların ölmesini umursamamaları, hem de karda geri çekilmenin ve hücum etmenin daha zor olması, fakat savunmanın daha kolay olmasıdır. kar savunana avantajdır. ruslar geri çekilmiyordu, bu sebeple cepheye sürekli yeni insan sürmek zorundalardı. almanlar ise rus ordusundan daha güçlüydü ve her alman askeri bir rus askerine oranla çok daha fazla öldürse de ilerlemeleri hem kar ve kıştan, hem de rusların geri çekilmeyi tercih etmek yerine aynı bölgeye sürekli taze asker yollamalarından dolayı çok yavaş oluyordu ve çok kayıp veriyorlardı.
  
  stalin'in savaşın başından beri yaptığı gibi hunharca insan harcamaktan çekinmemesi enteresandır. fakat savaşı kazanmak istiyorsa başka çaresi de yoktu. dediğim gibi kar-kış olmayınca almanlar rahat ilerliyordu, karda ise yavaş olsa bile gene ilerleyebiliyorlardı zaman zaman fakat zaferin bedeli çok ağır oluyordu. stalingrad'da ise almanlar tüm gücüyle saldırmışlardı bu sebeple durdurmak için "insan seli"ni kullandı sovyetler.
  
  ve stalin'i buna zorlayan ise komutanlarının "geri çıkalım, diretmeyelim, gerek yok" önerilerini takmayıp mızmız bir çocuk gibi direten hitler'dir. hitler önceki yıldan ders çıkarmamış, hava kuruyken rusları ezip geçtiğini, ilerleyebildiğini farketmiş, fakat gaza gelip bunu her mevsimde yapabileceğini zannetmiştir. fakat önceki sene kar bastırınca moskova'ya girişi yalan olmuş. tekrar havalar kuruduğunda ilerleyebilmiş, fakat bu sefer tercihini stalingrad'a, hem de kış olmasına yakın bir zaman olan eylül'de gerçekleştirmiştir. ekim sonu-kasım demek orada kış demek bunu da belirtelim. alman ordusu daha az kayıp vermesine rağmen almanya'nın insan gücü bu kayıpları karşılayamamış ve daha da karşılayamayacaktı bu sebeple eninde sonunda geri çekildiler. ruslar'ın ise insan gücü sınırsızdı neredeyse.
  
  eğer hitler komutanlarını dinlese, kış aylarında daha sakin ve geri çekilmeli strateji izleseydi, çok fazla kayıp verdirmeye neden olacak ısrarcılıklarda bulunmasaydı ve atak için kuru havaları bekleseydi belki kazanırlardı, ya da belki de bu kadar insan ölmezdi. aslında iki tarafın da bu kadar diretmesinin nedeni iki liderin bunu aralarındaki bir mesele olarak görmesidir, şehrin ismi aralarından birinin ismi olunca bu rekabet ayyuka çıkmıştır. sanki çocuk oyuncağı misali.
  
  savaşta bu kadar kayıp olmasının tek özeti "diretmek". bu kadar insanının ölümünün sadece iki insanın tercihlerine kalması ise gerçekten diyecek bir şey bırakmıyor.