baskı balatası

• hede, zımbırtı, zamazingo gibi uydurma bir kavramdır.
  maalesef debriyaj sistemine atıfta bulunmak amacı ile uydurulmuştur.
  
  aslı, baskı plakası + balatadır.
  zaman içinde baskı/balata'ya dönüşmüş, sonrasında da tıpkı ispansiyel örneğinde olduğu gibi baskı balatası oluvermiştir.
  
  debriyaj, motorun gücünü vites kutusu aracılığı ile tekerleklere aktarıp aktarılmayacağının, ya da aktarılıyor ise, ne kadarının boşa gidip, ne kadarının aracın hareket etmesi için kullanılacağının kararını veren bir ara elemandır.
  
  motorun krankına bağlı bir volan vardır. bu volan, aşikar işlevinin yanısıra ayrıca debriyaj sisteminin (motordan başlayıp sayarsak) ilk ögesidir.
  (volanın üzerinde bir de pilot bilyası vardır (bkz: pilot bearing) ama konumuzla çok ilgili değil, ihmal ediyorum.)
  volandan sonra balata, ardından da şu meşhur baskı plakası gelir.
  baskı plakası, aslen dairesel bir dökme demir parçadır ve halka şeklindedir. ortasında çelik bir halka ile hapsedilmiş, merkezden dışarı doğru yayılan, parmak şeklinde yaylar vardır.
  
  sistem yerine monte edildiğinde ve üzerinde bir yük yoksa, bahsi geçen bu dairesel dökme demir halka ortasındaki yaylar marifeti ile balata üzerine yüzlerce kilogramlık bir güç uygular. bu da, balatanın hem volana, hem de baskı plakasına deli gibi tutunması ve motor gücünün aktarılması sonucunu doğurur.
  
  buraya kadar tanımladık, ama devam edelim...
  
  volan, balata ve baskı plakasının tam ortasından prizdirek denilen vites kutusu şaftı geçer. (bkz: input shaft)
  bu input shaft üzerinde, baskı plakasının hemen arkasında ise, hidrolik ya da mekanik güç yükseltici bir düzeneğe bağlı ayırma bilyası / rulmanı (bkz: release bearing) (bkz: throwout bearing) bulunur.
  
  sürücü debriyaja bastığı zaman bu bilya bağlı olduğu çatal vasıtası ile baskı plakasının orta kısmına baskı uygulayarak yaylarını esnetir. esneyen yaylar baskı plakasının balata üzerindeki baskısını azaltır, ya da tamamen ayırır.
  
  hadi bir de amme hizmeti yapalım:
  
  kırmızı ışık vs gibi, aracın hareket etmediği zamanlarda aracı viteste bırakıp ayağınız debriyajda beklerseniz, işte bu ayırma bilyasının üzerine dehşetengiz bir yük bindirmiş olursunuz. bir yandan da motor çalıştığı için hareket de vardır. en fazla 30-40 saniyede nar gibi kızartırsınız garibimi. içindeki gres kızar, köpürür, akar gider.
  bu işi alışkanlık haline getirirseniz, bir süre sonra arkadaş ortamlarında arabadan gelen o meşum zarıltıdan bahsetmeye başlarsınız.
  
  o parça var ya o parça, en fazla 40-50 liradır, ama dünya üzerinde hiçbir usta sadece o parçayı değiştirmez.
  cart diye kitler size "baskı balatası"nı.
  boşa atın şunu işte.