elektrik piyasası

• zero sum game teorisinin mükemmel şekilde işlediği piyasa türü.
  
  türkiye'de elektrik piyasaları diğer piyasalar gibi dünyadaki birçok örneğinden geride kaldığı için nordpool sistemi tam verimli çalışamamaktadır. elektrik piyasasını az biraz takip eden birisi olarak söyleyebilirim ki; 31 mart 2015'te türkiye'nin genelinde görülen elektrik kesintisi büyük bir ihtimalle elektrik piyasasının tam verimli çalışamamasından kaynaklanmıştır.
  
  zero sum game teorisi teiaş yönetiminde tam anlaşılmadığı için genel müdürün istifası gelmiş olabilir diye düşünüyorum.( bu arada elektrik üretiminin birçok duayeni de benim gibi düşünüyor.)
  
  türkiye'de elektrik piyasası nasıl çalışıyor?
  
  teiaş elektriği üreticilerden iki tür fiyatla satın almaktadır.
  
  1) sabit fiyat. başta hes, güneş enerjisi ve nükleer gibi alanlarda teiaş elektriği sabit fiyatla almaktadır. bu alanlarda üreticinin arzı belirleme gibi bir fonksiyonu olmadığından sabit fiyat bütün tarafların lehine olmaktadır.
  
  2) doğalgaz ve kömür santrallerinde ise üretici arzı istediği gibi ayarlayabildiği için teiaş'ın talebi ile üreticinin arzı kesişmektedir. yeni model santrallerde ise üretici arz fazlası olduğunda maliyet fiyatının altında teiaş'e elektrik satmamak için üretimi durdurabilir.
  
  peki 31 mart 2015'te ne oldu?
  
  zero sum game teorisinin mükemmel işlediği bu alanda, teiaş aslında market maker'dan başka bir fonksiyonu olmamasına rağmen(çünkü elektrik piyasasında bir santralin piyasa fiyatının üstünde elektrik satması teiaş'e değil, diğer üreticilere girer.) teiaş sabit fiyatla elektrik satın aldığı diğer tesislere güvenerek, fiyatları aşağıya çekmeye çalışmış gibi gözükmektedir. bunun neticesinde üreticilerin çoğu ise maliyetin altında elektrik satmak istemediği için tesislerde shutdown yapmak zorunda kaldı. teiaş'ın sabit fiyatla elektrik aldığı tesislerin birisinde de büyük bir arıza olunca, elektrik talebi elektrik arzını karşılayamadığı için ülke genelinde saatlerce süren elektrik kesintileri meydana geldi. birkaç haber sitesi, söylediklerime yakın şeyler yazdılar. dışardan kabaca gözlemlediğim budur. aşağıdaki maddeler arasında 3. madde söylediklerimi destekliyor.
  
  http://www.radikal.com.tr/…i_icin_6_senaryo-1325540
  
  normalde elektrik piyasalarında nordpool sistemlerde, stokastik modeller ile arz ve talep tahmin edilerek fiyat oluşur. burada ise büyük bir ihtimalle teiaş'ın yani devletin kendisine hiçbir menfaati olmadığı halde elektrik fiyatını düşürmeye çalışması(görünürde menfaati olacak diyeceksiniz de, zero sum game gereği bazılarından ucuza alırken, bazılarından da pahalıya alıyor.) büyük bir arıza ile birleşince elektrik arzında fazlası olan bir ülkede nerdeyse tamamen elektriklerin kesildiğini görüyoruz.
  
  ara ara, burada elektrik piyasasının nasıl çalıştığını, ne tür çalışmaların yapıldığını da yazarım.