albert einstein

• ilk öncelikle şunu söylemem lazım, kendisi benim favori bilim adamımdır. çünkü hayatı olsun, kişiliği olsun kendisiyle pek çok ortak yanımız var. (bkz: yeni einsteinı bulduk beyler)
  4 yaşına kadar konuşamaması, çocukken kendisinine aşağılanması, küçükken ailesinden bağısmız bir şekilde dindar olup sonradan dinden çıkması vs.
  
  hayatı;
  1879 yılında ulm, almanya'da yahudi bir ailenin yanında dünyaya gelen einstein gerçekten çok tuhaf bir çocukluk geçirdi. 4 yaşına kadar konuşamadı. ailesi yahudi olmasına rağmen çok dindar olmadığı için onu bir katolik okuluna gönderdiler fakat einstein ailesinin aksine kutsal kitaptaki gibi domuz eti yemedi ve dua etti. fakat ileriki yaşlarında kutsal kitabı mantıksız bulduğu için dinden çıktı. ilk kez 16 yaşında üniversite sıanvına girdiğinde bu sınava giren en genç kişiydi fakat ilk denemesinde başarısız oldu, ikinci seferde zürih politeknik üniversitesini kazandı ve bölümündeki tek kız olan sırp asıllı maric ile aşk yaşadı ve sonra evlendi. mezun olunca referans mektubu almak için uğraşan einstein avrupadaki pek çok hocadan referans mektubu istemesine rağmen üniversitedeki hocaların onu sevmemesi ve yahudi olması sebebiyle referans mektubunu alamadı. hatta babası hermann einstein oğlundan habersiz şuan adını hatırlayamadığım bir profesörden ricada bulundu, fakat geri bir cevap alamadı. ironiktir ki bu profesör daha sonra einstein'ı nobel ödülüne aday gösterecektir. bir arkadaşı sayesinde memur olarak işe başlayan einstein burada hayatının altın senesi 1905 yılında brownian hareketinden atomun varlığının gösterimi, özel görelilik, enerji-kütle denkliği gibi olağanüstü fikirleri annalen der physik dergisinde yayımladı. fakat çok fazla ilgi göremedi ancak alman bilim adamı max planck einstein'ın çalışmalarını takdir etti. ancak özel görelilik teorisi ivmeli hareket eden gözlemcilerde geçerli değildi, bu nedenle çalışmasını ivmeli referans sistemleride içine alacak şekilde genelleştirmek isteyen einstein pek çok hatalı denemesinden sonra 1915 yılında genel görelilik teorisini ortaya attı. bu teorisi sadece ivmeli hareketleri değil ayrıca kütleçekim olayınıda açıklıyordu. 1919 yılında arthur eddington afrikadaki güneş tutulması gözlemi einstein'ın haklı, newtonun haksız olduğunu gösteriyordu. tabi bu olaylar sırasında karısıyla arası bozulan einstein çok ciddi bir antlaşma ile karısından ayrıldı ve amerikadaki zamanlarında kuzeni olan karısı ile evlendi. eddington'un yaptığı gözlem einstein'ı meşhur etmişti, herkes bu başarısından ötürü einstein ın nobel ödülü almasını bekliyordu, 1921 yılında nobel ödülünü alan einstein bu ödülü beklenenin aksine genel görelilik teorisi yüzünden değil, fotoelektrik olayını ışığın kuanta yapısıyla açıkladığı için almıştı. özellikle 2.dünya savaşından önce nasyonel sosyalist işçi partisi nin yahudilere faşist baskısı nedeniyle amerikaya taşınmak zorunda kaldı. hayatının geri kalanını amerika'da princeton üniversitesi'nde geçiren einstei hayatını genel görelilik ve elektromanyetizmayı birleştirecek "birleşik alan kuramı"nı bulmaya adadı o yıllarda büyük gelişmeler kaydeden kuantum fiziğini ise reddediyordu. çünkü kuantum fiziği doğanın yapısını olasılıklara göre yorumluyordu, bu da einstein kafasındaki determinzm fikri ile çakışıyordu. birleşik alan kuramına hiçbir zaman ulaşamıyan einstein 17 eylül 1955 günü princeton hastanesinde hayatını kaybetti.
  
  politik görüşeri;
  öncelikle tam anlamıyla anti-militaristtir^*. "a man can take pleasure in marching in formation to the strains of a band is enough to make me despise him. he has only been given his big brain by mistake; a backbone was all he needed." sözü bunu destekler niteliktedir. birinci, ikinci dünya savaşları ve almanyadaki yahudilere davranışları deneyimlemiş biri olarak, anti-militarist olmamasını beklemek abes olurdu.
  bunun yanı sıra hayatının amerikadaki son yıllarında siyonizm hareketini büyük destekçisi olmuştur, hatta kendisine israil başkanlığı teklif edilmiştir fakat einstein bunu nazikçe reddetmiştir.
  zamanında freud^* ile "why socialism?" adında bir makale yayınlamıştır.
  benim en çok dikkatimi çeken amerikanın ülkeleri sömürdüğünü söyleyen rus bilim adamlarının olayı bu şekilde görmelerinin sebebini "rusya-amerika" düşmanlığı olarak gördüğünü ve amerikanın barış adına pek çok şey yaptığını söylemesidir. rus bilim adamları konusunda haklı olduğu taraflar olsada amerikanın sömürgeci olduğunu görememesi bence büyük bir hatadır.
  
  dini görüşleri;
  birçok teist einstein'ın "science without religion is lame, religion without science is blind" sözünden sık sık bahseder. ancak bilmedikleri şey einstein'ın "religion" derken kast ettiği şey bildiğimiz anlamda din değildir. aksine einstein semavi dinleri "korku dini" olarak tanımlar, evrenin muazzamlığına hayran olmaya ise "kozmolojik din" adını vermiştir ki, sözünde de kast ettiği budur.
  pek çok kişi einstein'ın deist, agnostik, panteist hatta ateist olduğunu söyler. bence bu karışıklığın sebebi einstein'ın yaşlandıkça fikirlerinin değişmesi dolayısıyla farklı zamanlarda farklı demeçler vermesi. ancak şundan eminim ki einstein semavi bir dine inanmıyordu. çünkü cennet-cehennem kavramları için "what a miserable creature man would be if he were good not for the sake of being good, but because religion told him that he would get a reward after this life, and that if he weren't good he'd be punished." sözünü sarf etmiştir.
  
  ileri okumak için(bkz: the world as i see it) (bkz: einstein yaşamı ve evreni) (bkz: bilim ve felsefe yazıları)