evariste galois

• 1811-1832 yillari arasinda yasamis bir fransiz matematikcisidir. kisa omrunde 17 yasinda hazirladigi ilk makelesini zamanin matematikcilerinden cauchy'ye sunmush fakat cauchy tarafindan makele hic edilmishtir. yine 18 yasinda yarismaya sundugu makele yarisma hakemi foruer tarafindan hic edilmishtir. zorla girebildigi ogretmen okulundan, okul yonetimini elestirdigi icin kovulmus ve bir dergiye sundugu bir baska makalesi, hakem ispatlarin icinden cikamadigi icin reddedilmistir. siyasi nedenlerle de iki kez hapse girip cimistir. belali da biri ayni zamanda, belkide yasadiklari onu bunlari yapmaya itti.
  
  nihayet birgun siyasi nedenlerden yasadigi guc durmun cezasini cekmek ya da kurtulmak icin bilinmez, ertesi sabah düello edecegi, o soguk mayıs gecesi gelip catar. galois henuz 21 yasindadir. tum hayati siyasi fikirler ve matematik teorileriyle gecmis bir genc elbette insan oldurme 'sanati' uzerine bilgisizdir. oldurulecegini anlar. oysa daha kafasındaki matematik fikirlerini olgunlastiracak zamani olmamistir. olumun bekleme odasinda volta vurdugu bir saatte bu genc adam insanoglunun olumsuzler listesine adını yazdırmak icin son kez hamle yapar. bu son gece arkadasi chavelier'e bir mektup yazar. bu mektupta gauss'un kullandigi bazı teknikleri genellestirerek, derecesi dortten buyuk olan her polinom icin calisacak bir 'kok bulma yontemi' bulmanin neden imkansiz oldugunu anlatir. icinde kokleri aradigimiz sayi sistemleri "cisimler" ile kokleri kendi arasında donduren permutasyon "gruplari" arasinda daha once gozlenmemis iliskiler bulur. bu iliskiler yumagina bugun genel olarak galois teorisi denir.
  3 tazmanyali herifin galoisle bi iliskisi yok bildigim kadariyla...
  http://www.1001kitap.com/…nyasi/mad113notlar.html#c