dithering

• dijital ses tekniğinde örnekleme derinliğini veren bit sayısı arttıkça "dynamic range" de artıyor. 16 bit'te 98 db olan sinyal/gürültü oranı 20 bitte 122db, 24 bitte 146 db oluyor. bu durumda kayıtlarımızı maksimum bit sayısında yapmak daha faydalı. fakat son kayıt sistemimiz 24 bit kaydı desteklemiyor ise (normal dat veya cd) bu bit sayısını 16 ya düşürmemiz gerekir. bunu yapmanın en kolay yolu en üstteki (most significant) 8 biti basitçe atmaktır. yalnız bu durumda +/- bilgisi de gittiğinden, ses dalgasının pozitif yarımında satürasyon (clipping), negatif yarımında da seviye farkı oluşturur. bunun için en alttaki (least significant) 8 bit atılmalıdır. bu işlem şöyle gerçekleştirilir: diyelim ki giriş sinyalimiz 24 bit ve 16 bite indirgemek istiyoruz. 8 bitlik pseudo-random bir sinyal jeneratörünün çıkış sinyali giriş sinyalimizle "toplanır". burada toplama her bir sample'ın matematiksel değerlerinin toplamasıdır. mix değil. böylece sinyale bir noise eklenmiş olur. daha sonra bir "round-off" filtresiyle 0 - 7'nci bitler atılır. böylece sinyalin alt 8 biti dümdüz atılmış olmaz.
  
  sese gürültü katmak hiç hoş birşey değil ama bunun bize getirdiği daha avantaj daha önemli. quantizasyon, yüksek seviyelerde (most significant bits) gürültü olarak duyulur ama alçak seviyelerde giriş sinyaliyle farklılığı çok daha fazla olduğundan "distortion"a neden olur. bu "distortion"ı sinyale gürültü katarak azaltıyoruz. sonuçta yapılan işlem, istemediğimiz bir şeyden kurtulmak için daha az istemediğimiz bir şeyi yerine koymak gibi bir şey.
  "dithering" değişik algoritmalarla yapılıyor. en bilinenleri, rectangular p.d.f., triangular p.d.f., ve gaussian p.d.f. (p.d.f. probability distribution fonction). bunların piyasaya çıkışları değişik firmaların geliştirdikleri algoritmalarla oluyor. sony'nin sbm (super bit mapping), sonic solutions'un tbm (turbo bit mapping) ve apogee'nin uv22 algoritmaları var.
  
  (kaynak: sorgun akkor)
  
  edit:
  
  s renovation'dan sizlere kıyak:
  
  dynamic range => dinamik aralık
  most significant => en belirgin (tam karşılığı bu; emin olunan en hassas yuvarlama demek oluyor mesela 2.57'de sağdan en belirgin rakam 7 oluyor.)
  saturation => doyum
  clipping => kesilmiş, kırpılmış karşılar; şöyle ki dijitalde sinyal dc sinyaller ile belirtiliyor. bu da sinyalin tepelerinin kesilmesi gibi yorumlanabilir.
  least significant => en az belirgin
  random => rastgele
  sample => örnek
  noise => gürültü (tam karşılar)
  round-off => [off'la kastedilene doğru] yuvarlama; dijitalde sinyaller belirli aralıklar olarak örneklendiği için aradaki değerler yönteme göre alttaki veya üsttekine falan yuvarlanır.
  distortion => bozulma, bozulum
  rectangular => dikdörtgensel
  triangular => üçgensel
  gaussian =>gausyan
  probability density function => olasılık yoğunluk fonksiyonu (tam karşılık)
  mapping => haritalandırma