öğrenildiğinde ufku iki katına çıkaran şeyler

• yazıldığı tarihten, on yıllar hatta yüzyıllar sonra yaşanan gelişmeleri, icatları nokta atışıyla öngören çok sayıda roman mevcuttur. bu romanları öngördükleri şeylere göre ayırıp, dilim döndüğünce yazmaya çalıştım.
  
  kredi kartı: edward bellamy'nin 1888 yılında yazdığı looking backward romanında hayret edici bir şekilde öngörülüyor. romanın baş karakteri 1887 yılında uyuyakalıp 2000 yılında uyanıyor. gördüğü manzara ise; tüm vatandaşların ürün, hediye, hizmet satın alabilmek için bir dizi karta sahip oldukları. şurada hakkında yazılmış ingilizce bir makale mevcut.
  
  kitap, say yayınları'nda mevcuttur.
  
  ipad: arthur c. clarke'ın, stanley kubrick'in 2001: a space odyssey filmiyle eş zamanlı yazdığı romanında geçen haber bloknotu adını verdiği bir öngörüdür.
  
  "...resmi raporlar, taslaklar ve tutanaklardan sıkıldığında, büyük dosya kağıdı boyutundaki haber bloknotunu geminin bilgi devrelerine bağlayıp dünya'dan son haberlere göz atabilirdi. dünya'nın en büyük gazetelerini teker teker çağırabilirdi... gösterim biriminin kısa süreli hafızasını açarak, on sayfayı açık tutabilir, bu sırada başlıklara ve ilgilendiği konulara göz atabilirdi. her birinin kendine ait iki haneli bir kodu vardı.tuşladığında posta pulu büyüklüğündeki bir dikdörtgen, tüm ekranı kaplayıncaya dek genişler ve floyd bunu rahatlıkla okuyabilirdi. bu işlemi bitirdiği zaman, ana sayfaya geri dönebilir ve daha detaylı araştırma için yeni bir konu seçebilirdi..."
  
  ingilizce bir kaynak önereyim. buyurunuz.
  
  kitap orbit yayınları'nda mevcuttur.
  
  siber gerçekçilik: william gibson'ın 1984 yılına ait neuromancer romanı. henüz ortada world wide web yokken ve üstelik internet dahi çok kısıtlı çevrece bilinirken romanın başkarakteri hackerlık yapan bir şahıs:
  
  "...başkaları hesabına çalışan, kurumsal şirketlerin parlak duvarlarını delip geçmek için gerekli egzotik yazılımları sağlayan, bereketli veri tarlalarına kapı açan işverenler, daha zengin hırsızlar hesabına çalışan bir hırsızdı..."
  
  göz taraması: philip k. dick'in henüz 1956'da yazdığı, daha suç işlemeden suçluya müdahale edilebildiği bir gelecekte geçen minority report romanında işlenmiştir. yine aynı kitapta geçen yüz tanıma teknolojisi ise yine çok yeni karşılaştığımız gelişmelerdir.
  
  sentetik uyuşturucu: antidepresanlar dahi 1950'li yıllarda henüz yeni yeni ortaya çıkarken, 1932 yılına ait aldous huxley'in brave new world romanında insanların gerçeklikten kaçmak için keyif verici bir madde kullandıklarından bahsediliyor. (çağlar öncesinden gelen ilkel uyuşturuculardan farklı olarak.) romandaki karakterler ise bu keyif verici maddeye soma adını veriyorlar.
  
  kitapta, kullanımı sonrası yaşanan pek çok şey ayrıntılarıyla anlatılıyor:
  
  "...kapanış saatinden iki saat önce yutulan ikinci soma dozu, gerçek evren ile zihinler arasına aşılamaz duvar çekmişti. soma artık etkisini göstermeye başlamıştı. gözler parlıyor, yanaklar kızarıyor, her suratta mutlu ve dostane gülümsemeler doğuyordu. bernard, bir parça eridiğini hissediyordu..."
  
  şurada bir incelemesi mevcut.
  
  kitap, ithaki yayınları'nda mevcuttur.
  
  biyonik uzuv: martin caidin'in 1972 tarihli cyborg romanı. bir kaza sonrası sakat kalan astronot, kendisinde mevcut olmayan ancak dilediğince hareket ettirebildiği biyonik bir uzva sahip oluyor. şurada, hakkında yazılmış ingilizce kısa bir makale bulunmakta.
  
  atom bombası: h. g. wells'in the world set free romanı 1913 yılında yazılmış olup, yazar tarafından atom bombası henüz keşfedilmeden tanımlanmıştır.
  
  robot teknolojisi ve robot teknolojisinin üç kanunu: 1953 yılında başladığı robot serisi'nde isaac asimov şu üç kanunu ortaya koymuştur:
  
  1. robotlar insanlara zarar vermez.
  2. robotlar efendilerine itaat etmek zorundadırlar.
  3. robotlar kendi yaşamlarını ancak diğer iki maddeyle çelişmiyorsa koruyabilirler.
  
  bir inceleme.
  
  asimov'un robot serisi'ndeki the caves of steel ve the robots of dawn kitapları türkçeye çevrilmiş, internetten ikinci elini temin etmeniz mümkün ancak diğer iki kitabı olan robots and empire ve naked sun maalesef türkçeye çevrilmemiş.
  
  son olarak vakıf serisi'nde asimov, galaktik ansiklopedi'yle adeta wikipedia'yı öngörmüştür.
  
  encyclopedia galactica
  
  ek: 1951 tarihli fahrenheit 451 romanında ray bradbury yılında walkmanlere tıpatıp benzeyen bir aletten bahsetmiştir. ayrıca konu hakkındaşöyle bir makaleye rastladım.
  
  "...ve kulaklarında küçük deniz kabukları vardı, sıkı sıkı oturtturulmuş, yüksük kadar radyolar..."
  
  ve tabii ki de jules verne. romanlarında ay'a seyehat için gerekli teknolojiye ve ayrıca denizaltıya esin kaynağı olmuştur.
  vikipedi'den faydalı bir okuma.
  
  bir ek daha: h. g. wells, 1933 tarihli men like gods romanında telesekretere hemen hemen birebir benzeyen bir alet öngörmüş.
  "...artık pek çok telefonda birbirleriyle konuşmuyorlar. bir mesaj gönderiliyor (...) ve kişi birikmiş mesajlarını dinlemeyi tercih edene kadar o mesaj orada duruyor."
  
  kısaca size h. g. wells ve dehasıyla alakalı şu harika linki paylaşayım.
  
  edit: imla. ufak dokunuşlar, minik eklemeler.
  edit 2: besyaprakliyonca nickli yazar arkadaşımızın hatırlatmasıyla jules verne unutulmamış, eklenmiştir. jules verne ile alakalı vikipedi'den verdiği faydalı okuma için de aerolaconic nickli yazar arkadaşıma teşekkür ediyorum.
  edit 3: safak efendisi ve oda sicakliginda saklayiniz nickli yazar arkadaşlarımdan gelen bilgi üzerine aktarıyorum. isaac asimov'un naked sun ve the robots and empire kitaplarının türkçe çevirisi mevcutmuş. robots and empire ve naked sun.