cap theorem

• zaman zaman kafada canlandırması zor olan bir teorem. şu linkteki hikaye oldukça yardımcı.
  
  özet ve kişisel yorumlarımla çevirisi şu şekilde yapılabilir.
  
  maaşlı işinizi bırakıp, hatırlatma hizmeti veren bir şirket kurmaya karar veriyorsunuz(ne kadar da girişimci biri). gazateye, internete, tv' ye her yere ilan verip "unutulmaması gereken günlerinizi 118-80'i arayıp söyleyin, biz sizin yerinize hatırlayalım" diyorsunuz.(alttan hızlı bir altyazıyla , 40 kuruş hizmet bedeli hattınızdan düşecektir yazmayı da atlamıyorsunuz) tipik bir konuşma şu şekilde geçiyor:
  
  müşteri: bizim kayınpederin doğum gününü kaydebilir misiniz?
  siz: tabi, ne zaman?
  müşteri: 12 ocak
  siz: (defterinizde müşteriye ait sayfaya not alıp) kaydedildi. kayınpederinizin doğum gününü hatırlamak için bizi istediğinizde arayabilirsiniz.
  müşteri: sağol yeğenim.
  siz: rica ederim, yine bekleriz.
  
  bir defter ve bir telefondan oluşan bu sistem oldukça başarılı oluyor ve her gün yüzlerce kişi aramaya başlıyor. problem burda ortaya çıkıyor, çünkü müşteriler sizle konuşmak için beklemek zorunda kalıyor.bazıları beklemeyip telefonu kapatıyor. işe gelmediğiniz gün ne kayıt alınabiliyor, ne de hatırlatma hizmeti verilebiliyor. işleri büyütmenin zamanı geliyor ve bir yastığa baş koyduğunuz eşinizden yardım istiyorsunuz.
  
  plan şu şekilde:
  
  - aynı numara - iki telefon (pbx)
  - pbx boş olan kişiye müşteriyi aktaracak.
  
  her şey iyi giderken daimi müşterilerinizden taylan'la aranızda şu görüşme geçiyor:
  
  taylan:kıbrısa uçuşum ne zamandı, hatırlayamıyorum mınskim?
  siz: tabi bir saniye taylan bey.
  siz: üzgünüm taylan bey, bize böyle bir bilgi vermemişsiniz, bir hata olmalı.
  taylan:ne! sizi daha dün aramıştım. böyle hizmetin amksdjskdaldajh...
  
  deyip kapatır. siz ne olduğunu anlamaya çalışırken jeton düşer. eşinizin kayıt aldığı deftere baktığınızda taylan'ın uçuş tarihi oradadır. consistency problemi dedikleri nana demekki buymuş dersiniz. bir müşteri kayıt ettirdiği kişiye hatırlatması için aradığında denk gelmezse o bilgiye ulaşamayacak yani.
  
  ama bunun da bir çözümü var, ve yine siz zehir gibi zekanızla yine işin içinden çıkıyorsunuz. yeni planı yine eşinize açıklıyorsunuz:
  
  -birimiz yeni hatırlatma kaydı(update) aldığımızda işlemi tamamlamadan önce diğerine haber verecek.
  -bu sayede ikimizde de en güncel kayıt tutulacak.
  -müşteri hatırlatılması için aradığında(search) diğerimizle konuşmaya gerek olmayacak. önümüzdeki defterden direkt söyleyebileceğiz.
  
  bu metodun tek olumsuz yani, yeni kayıt yaparken parallel çalışamamanız. ikinizde aynı bilgiyi yazmak zorundasınız.örneğin siz kayıt alırken, aynı anda eşiniz başka kayıt alamıyor. yine de bunu çok sorun etmiyorsunuz, çünkü bir müşteri kayıt için bir kez ararken, hatırlamak için 100 kez aramakta.
  
  tam bu sisteme geçecekken eşiniz sistemin zayıf noktasını tespit ediyor. " ya ikimizden biri işe gelmezse? o zaman diğer deftere kayıt yapılamayacağı için yapılan arama sonlandırılamayacak." evet, bu durumda o gün yeni bir kayıt alınamayacaktı. availability problemi ile de tanışmış olduk deyip yine düşüncelere daldınız.
  
  ama sizde çareler tükenmiyordu. yeni plan şuydu:
  
  -birimiz yine yeni hatırlatma kaydı(update) aldığımızda işlemi tamamlamadan önce diğerine haber verecek.
  -ancak karşı taraf işe gelmemişse, kayıtla ilgili e-mail atıp aramayı sonlandıracağız.
  -bir sonraki gün, işi asan kişi işe başlamadan önce maillere göre deftere güncelleyip çalışmaya başlayacak.
  
  evet, şimdi sistem size göre son derece consistent ve available.
  
  ta ki siz bayramda kaynananıza ikinci gün gidip eşinizi kızdırana kadar. işe gelmediğiniz gün, kızgın eşiniz gerekli güncellemeleri size email atmayıp bir sonraki gün çuvallamanıza neden oluyor. yani sisteminiz partition tolerant değil. siz de bu durum devam ederken, partition tolerant olmak için yeni bir kayıt almayı durduruyorsunuz. ama bu durumda availability kayboluyor.