beng ü bade

• alegorik birer simge olarak afyon ve içki. beng ü bâde adıyla yazılan yapıtlarda tekke dervişlerinin kullandığı esrarın uyuşturucu-mistik özelliğine karşılık içkinin verdiği coşku karşılaştırılmış; içkinin üstünlüğü savunulmuştur. fuzulî'nin tahminen 1510-1514 arasında yazdığı ve şah ismail'e sunulan beng ü bâde mesnevisinde beng (afyon) ile ıı. bayezid'i, bâde ile de şah ismail'i, adlarını vermeksizin karşılaştırmıştır. fuzulî'nin mesnevisinde bu iki keyif verici madde temel özellikleriyle sembolize edilmiş ve iki hükümdarın bireysel ve siyasi kimliklerini tanımlamak için kullanılmıştır. beng, kuru, olgun, içedönük özellikleriyle aklı temsil eder. simgesel çiçeği osmanlı sarayının ve divan edebiyatının resmi çiçeği güldür. beng aynı zamanda merkezi olanı, imparatorluğu simgeler. bâde ise yaş, taze, dışadönük, fevri ve dinamiktir, aşkı temsil eder. ikisinin de iyi ve kötü yanları vurgulanmakla birlikte eserde olumlanan bâde, dolayısıyla şah ismail'dir.
  ---
  (alıntı: rakı ansiklopedisi)