öğrenildiğinde ufku iki katına çıkaran şeyler

• "bay" kelimesinin ne mana taşıdığını öğrenmek ufku gerçekten iki katına çıkartıyor ve sizle de paylaşmak istedim bunu. günümüzde bilinçli insanlar "bay-bayan" demez, "beğ-hanım" der. bu ayrımı birçoğumuz biliyoruz, bu yüzden bunun teferruatına girmeyeceğim.
  
  efendim "bay" kelimesi osmanlı'nın klasik altın çağını yaşadığı dönemden günümüze kadar ulaşmış bir kelimedir. birçok insan bu kelimenin en erken tanzimat dönemi'nde dilimize girdiğini düşünür fakat yanılır. peki "bay" ne demek? bay eski türkçede "zengin" manasında kullanılıyordu ve buraya dikkat buyrunuz, kadınlar için de bu sıfat kullanılıyordu. ben konuyla ilgili biraz araştırma yaptığımda şunu fark ettim: 1. süleyman, daha sonra lakap olarak alacağı kanunnameyi hazırlarken bir suç işleyen şahsın (ne tür suç olduğu hafızamda değil), işlediği suça göre eğer "bay", yani zengin ise 1000 akçe ile cezalandırılmasını talep etmiş. kanun maddesinde doğrudan "bay" yazıyor idi, tercüme eden yazar parantez içinde "zengin" yazmış.
  
  eğer bir kadın varlıklı ise ona da "bay" demekte sakınca yok, tabi osmanlı döneminde kastediyorum. tanzimat'a kadar bu, böyle kullanılmış. şu an bir "bayana" (doğrusu "kadın" olacak, mahsus böyle yazdım) "bay" desek, değişik ve sert bi tepki alabiliriz tabi. bence denemeyin.
  
  fakat çok düşük statüde çalışan birtakım insanlara da bir dönem sanki çok zenginmiş gibi "bay" denilmesi de işin komik tarafı. düşünsenize bir ameleye "bayım" diye hitap edildiğini... bu bilgi de dursun burda. belki lazım olur.