titanic

• pek bilinmeyen yonleri ile titanic:
  
  bruce ismeel (soyadda spelling hatali olabilir ama oyle abes birseydi) isimli, babadan beri armatorluk yapan, "white star" isimli gemicilik ve nakliyat $irketinin sahibi. liverpool-england(1900'lerin hemen ba$lari) $irket bruce'in i$leri devralmasindan sonra buyumeye baslar. bruce babasindan daha hirsli ve gozupektir.
  donemin diger armatorleri ile bir toplantida, cok cok buyuk 3 adet transatlantik yapmak ve i$letmek fikrini ortaya atar. ancak buna gucu yetmemektedir. diger i$adamlari bu fikrin cok riskli oldugunu dusunurler ama bruce'a da destek olurlar, cunku riskin aslini "white star" $irketi alacaktir.
  3 gemi dizayn edilir. bunlar 3 boyutta ama hemen hemen ayni tasarimda yapilacaklardir. isimleri de hazirdir: olympic, titanic ve gigantic.
  olympic yapilir ve yuzdurulur. bu esas buyuk gemiler icin bir dizayn denemesidir. titanic'in in$asina ba$lanir. (bir irlanda koyu) titanic tamamen irlandali i$cilerin elinden cikmi$ bir gemidir. geminin yapildigi kiyi kasabasi 1-2 yil icinde titanic'de cali$anlardan kurulu, devamli buyuyen bir kasabadir artik. titanic ilk seferinde buz dagina carparak batar. gemi hala bilinen "commercial union" tarafindan sigortalidir ama prim odenemez. $irket geminin zararini kar$ilayamaz ve krize girer. bu maddi sorun ile "white star" yani bruce ismeel esas hayali olan ve titanic'den cok daha buyuk "gigantic"i yapamaz.
  
  titanic'in bati$i uzerine teknik aciklama:
  
  titanic buz dagini gordugu andan itibaren yapilanlar ile sanki kasten batirilmi$casina kotu yonetilmi$tir. nobetci subay mr. murdock, tam kar$idaki buzdagi alarmi ile "tam iskele" emri ile beraber "tam yol tornistan" istemi$tir.
  gemiler, hareket degi$imleri, kumandalari konusunda son derece hantaldirlar. siradan bir gemide verilen bir kumanda (mesela donu$ler) cok sonra geminin donmesi ile son bulur. ayrica geminin kumanda almasi suresinin kisaligi da bazi degi$kenlere baglidir:
  anlik hiz, dumen alani, motor kuvveti, gemi buyuklugu.
  tam yol ileri giden ve ada gibi kutleye sahip bir gemiye kumanda verme zorlugu aciktir. lakin yapilan hareket hatalar ile doludur. gemiye tam iskele verildiginde hiza ya hic dokunulmamali ya da hizlanilmalidir. cunku gemiler asil olarak pervanenin dumenlere vurdugu su ile donerler. tam yol tornistan ile titanic'in donme kumandasini ali$i cok zorla$tirilmi$, tepki suresi uzatilmi$tir.
  hepsi bir yana sadece tornistan verip donmemek de titanic'e sarsintili ama sadece burundan alinacak bir yara verirdi. sadece 1-2 tecrit odasi dolan titanic de kesinlikle batmazdi.
  mr. murdock yaptigi hareket ile gemiyi batirmak icin tek yol olan $eyi yapmi$, gemiyi yandan ve 5-6 tecrit bolmesi boyunca su alacak $ekilde cizdirmi$tir.
  gemide dizayn hatalari da mevcuttur. burundan 4 bolme dolu iken yuzebilecek titanic'in tecrit bolmeleri ustten kapali olarak dizayn edilmemi$ idi. ba$tan agirla$an gemi, alcalinca su tecrit odalari duvarlarinin uzerinden bir gerideki odaya dolmu$tur. en azindan burundan 2-3 tecrit odasi ustten de kapanabilecek $ekilde yapilsa, mevcut yara ile titanic yine yuzecekti.
  buzdagi ile carpi$ma ba$ladiktan hemen sonra hatta carpmadan once verilmesi gereken "tam sancak" kumandasi da gec kalinmi$ bir karardir. geminin buzdagina yaslanmasini onleyecek bu dogru karar, zamanlama hatasi yuzunden uygulanamami$tir. yonettigi geminin kumanda alma gecikmesini tanimayan mr. murdock, gemiyi elleri ile batirmi$tir. (zaten geminin tamamen batmasina kisa sure kala intihar etmi$tir.)
  dizayn konusunda olmasa da, uygulama konusunda titanic'de bir eksiklik daha var idi. gemide kullanilan en di$ demir kaplama ve bunlari tutan percinler, hem ince idi, hem de i$cilikleri kotu. titanic buzdagina carpinca, demir govde yirtilmami$, percinlerden parcalanip baglanti yerlerinden yarilmi$tir.
  
  bunlar kul hatalari... gelelim titanic'in carptigi buzdagi ve hava ko$ullari $anssizliklarina:
  
  kaza gecesi bir gol gibi dalgasiz olan hava ve deniz, buzdaginin erken gorulmesini zorla$tirmi$tir. hava dalgali olsa idi buzdagi cok daha onceden gorulebilecek belki de titanic, carpmadan evvel donebilecekti.
  buzdaginin geometrik $ekli de gemi batirmaya cok uygun idi. su seviyesinin, 10-15 metre altina kadar buzdaginda su hizzasina gore bir cikinti olmasa idi titanic su hatti altindan delinmeyecekti. buzdagina su ustunden, govdeden yaslanan gemi, su alacak $ekilde yaralanmayacakti.
  
  velhasil titanic, sadece bu ko$ullar, zamanlamalar ve bu kararlar ile batabilirdi....
  oyle oldu.
  
  arz ederim.