avarlar

• orta asya'da juan-juan adıyla bilinen, avarların kökenleri konusunda kesin bilgilere sahip olunmamakla birlikte son araştırmalar, avarların iki kavim unsuruna dayandığını ortaya koymuştur. bunlardan en az birinin türk kökenli olduğu soylenmektedir. ayrıca avrupa'da büyük etkiler bırakan avar topluluklarının da bu türk unsurlara dayandığı söylenebilir.
  avarlar, 552 yılında göktürk devletinin kurulması üzerine, iç asya'daki yurtlarını terk ederek batıya doğru kaçmışlar.
  önce kafkasya'da görünen avarları bizanslılar, uarhunit (avar-hun) diye adlandırmışlardır. burada bizans ile vardıkları bir anlaşma ile 558'de sabar devletine son verdiler. bu sayede volga (itil) ırmağından tuna'ya kadar olan sahada hâkimiyet kurmuşlardır. ancak göktürklerin baskısı ile burada fazla tutunamayarak önlerine çıkan bir kısım slav kabilelerini yenerek, onogur (bulgar), otrigur, kutrigur gibi türk asıllı kavimleri de sürükleyerek karadeniz'in kuzeyinden tuna nehri boylarına kadar ilerlediler.
  567 yılında macar ovasına gelen avarlar, bu bölgede yaşayan güçlü germen kavimlerinden gepidleri dağıtmış, lombardlar'ı da italya'ya göçe mecbur etmişlerdir. böylece avarlar, macar ovasına tek başlarına hâkim oldular. avarların bu başarısından sonra macaristan'ın tamamı, tarihte ilk defa olarak, tek bir siyasî güç etrafında toplanıyordu. ayrıca, avarların hakimiyeti altında bulunan slavlar, tarihlerinde ilk defa, tek bir siyasî idare altında bir araya gelmiş oluyorlardı.
  trakya ve makedonya'da büyük akınlar yapan avarlar, iki defa selânik'e kadar ilerlemişler ve şehri kuşatmışlardı. avar askerî baskıları sonunda bizans, ancak onlarla büyük meblağlar tutan yıllık vergiler ödemek suretiyle barışı sağlayabiliyordu. istanbul'u kuşatarak, bizans'a korkulu anlar yaşatmışlardı.
  bu arada slav kabileleri ve türk asıllı bulgarlar ayaklanmışlardır. 679 yılında tuna bulgar devletinin kurulması da avar devletini sarsmıştır. buna rağmen avarlar varlıklarını 9.ncu yüzyılın başına kadar koruyabilmişlerdir.
  776-803 yılları arasında, bir yandan frank kralı büyük şarl, bir yandan da bulgar hükümdarı kurum han'ın avarlara karşı giriştikleri saldırılar, avar devletinin sonu olmuştur.