z kuşağı

• binlerce yildir her nesil kendinden sonra gelen nesilin bozuldugunu dusunmustur. binlerce yillik yazilarda bile yeni nesillerin saygisiz ve her anlamda eski nesilleri arattigi yazilidir. ornegin milattan once 20 yilinda horace tarafindan yazilan odes'te "biz babalarimizdan daha kotu bir nesil olduk ve bizim cocuklarimiz da bizden daha kotu bir nesil olacaktir" mealinde bir tespit geciyor. gunumuzde yine bununla karsi karsiyayiz ve "z kusagi" bozuk bir kusak olmakla itham ediliyor. bu entry'de cesitli arastirmalar isiginda iyisiyle kotusuyle z kusagina bakacagiz ve onlarin surekli kotulendigi kadar berbat bir nesil olmadigini gorecegiz.
  
  "z kusagi" 1997 ve sonrasinda dogan nesile verilen isimdir ve bu kusagin su anda en yasli temsilcileri 19-20 yaslarinda. bu nesil internet ve akilli telefonlar caginda dogup buyuyen ilk nesil oldugu icin bu nesilin uyelerinin kisiligi ve hayat tarzlari teknoloji tarafindan sekillendirilmektedir. simdi cesitli arastirmalar isinda z kusaginin ozelliklerini maddelerle siralayalim.
  
  1.) z kusaginin uyeleri onceki kusaklara gore daha arastirmaci. bir urun almadan once urunu internetten birden fazla kaynak kullanarak arastirip derinlemesine inceliyorlar ve karar verme konusunda aceleci davranmiyorlar. bu kusak onceki kusaklara gore daha sorgulayici ve televizyonda gordukleri reklamlara inanmiyorlar.
  
  2.) z kusahinin uyeleri cocuk olarak evde sozu en fazla gecen nesil olma ozelligini tasiyor. bundan onceki nesillerde ornegin aile eve bir televizyon alirken cocugun fikrini ya sormazken veya dikkate almazken z kusaginin fikri soruluyor ve cogu zaman z kusaginin fikri dikkate aliniyor. bunun sebebi birinci maddede soylendigi uzre bu kusagin arastirma yapmayi sevmesi olabilir. abd'de z kusagina ait cocugu olan ailelerin %60'i televizyon aliminda cocugun fikrini sorup dikkate almis ve bu rakam onceki nesillerin cok uzerinde.
  
  3.) z kusagi yaptigi alisverislerin %55'inden fazlasini internetten yaparken %45'inden daha azini dukkan ve magazalardan yapiyor ve alisverislerde interneti en fazla kullanan kusak olma ozelligini tasiyor.
  
  4.) onceki nesillere nispeten z kusaginin lisede alkol, sigara ve uyusturucu kullanma oranlari %30-35 daha dusuk. ayrica okulda fiziksel kavgaya karisma oranlari %25 (onceki nesilin orani %42'ymis). yine abd'deki z kusagi uyelerinin lisedeyken hamile kalma orani onceki nesillere gore cok daha dusuk. ornegin 2000 yilinda lisede hamile kalma orani %5'e yakinken simdi %2'ye dusmus durumda. z kusagi onceki nesillere gore kurallara uyma konusunda daha titiz ve disiplinliymis.
  
  5.) abd'de lise cagindaki z kusagi uyelerinin %26'si bos vaktinde bir hayir kurumunda gonullu olarak calisiyor. z kusagi onceki kusaklara gore sosyal ve cevre konularinda daha duyarli olarak dikkat cekiyor. yine z kusagi lisedeyken kendini gelistirmek icin okul disi aktivitelere (sosyal klupler, spor, tiyatro, muzik, yabanci dil) en fazla vakit harcayan nesilmis.
  
  6.) su anda dunya tarihinin en dusuk dogum oranlari gozlemleniyor. bu da z kusaginin onemli bir kisminin az cocuklu evlerde yetismesi anlamina geliyor. z kusagi cocuklarinin tek cocuk veya evdeki 2 cocuktan biri olma ihtimali onceki nesillere gore 2-3 kat daha fazla. bu da ailelerinin hem maddi hem manevi olarak z kusagindaki cocuklara onceki nesillere gore daha cok kaynak ayirabilmesi ve bu nesilin daha iyi yetismesi anlamina geliyor.
  
  7.) z kusagi velilerine en az soru soran nesilmis. normalde cocuklarin buyurken anne babalarini soru yagmuruna tutmasi ve gunde yuzlerce soru sormasi normal karsilanirken bu nesildeki cocuklar herseyi internetten ogrendigi icin buyuklerine daha az soru sorup daha az danisiyormus. bu da onlarin arastirmaci ruhunu korukluyormus.
  
  8.) z kusagi onceki nesillere gore daha girisimciymis. henuz lise cagindayken bile kendi isini kurma hayalleri kurup bu konuda harekete gecen z kusagi, ayni zamanda ogrencilik hayati boyunca bir yandan da is tecrubesi edinmek icin part-time calisma konusunda en istekli nesilmis. bu nesil okulda ogrendikleriyle yetinmek yerine isi iste ogrenmeye onem veriyormus. yine bu nesilin %33'u herhangi bir konuyu ogrenebilmek icin internetten bir kursa katilmis.
  
  9.) z kusaginin uyeleri onceki nesillere gore daha az tv izleyip daha cok bilgisayar ve tablet kullaniyorlar. diger kusaklara gore farkli irklardan ve milletlerden arkadas edinme oranlari cok daha yuksek. ayrica internet sayesinde uzun mesafeli arkadasliklar konusunda da diger nesillerden daha yuksek bir katilim oranlari var. ornegin x kusagindan birinin 10 arkadasi varsa bunlarin 9'u ayni sehirde yasayan arkadaslardan olusuyormus ama z kusaginda bu oran 5-6 civariymis.
  
  10.) abd'deki z kusagi uyelerinin %90'i gelecekten umutlu ve iyimsermis ama %65'i universiteyi bitirdikten sonra is bulup bulamama konusunda az da olsa endiseliymis. z kusagi onceki nesillere gore daha mutlu gibi gozukuyor ama bu nesilin uyeleri is hayatina atildiginda bunun devam edip etmeyecegini gorecegiz. yine z kusaginin en buyuk kaygisi "gelecekte basarili olup olamayacagi" konusuymus. bu da bu kusagin uzerine anne babalari tarafindan yuklenen misyonun strese yol actigini gosteriyor.
  
  11.) z kusagi evde yemek yapma konusunda en merakli olan kusakmis. z kusagi disarda yedigi yemegin sagligina ve butcesine olan etkisi konusunda daha dusunceliymis ve ozellikle youtube'daki yemek tarifi kanallarini ziyaret ederek kendi yemegini ucuz ve saglikli bir sekilde yapma konusunda istekliymis. yine bu nesil onceki nesillere gore yedigine ve ictigine daha dikkat ediyormus. bununla birlikte bu neslin spor aliskanliklari onceki nesillerden biraz daha farkli. z kusaginin uyeleri ya surekli spor yapiyor ya da hic yapmiyor. ikisinin ortasi cok az. bu yuzden sayica ayni anda hem en fazla obez hem de en fazla kasli atletigin bu nesilde olmasi bekleniyor.
  
  12.) z kusagi onceki nesillere gore daha ozgurlukcu ve dine daha az bagliymis. abd tarihinde ilk kez bir kusagin yarisindan fazlasi kendisini dindar olarak tanimlamiyormus. tabi ki bu da z kusagi yaslandikca degisebilir. bir baska ilginc istatistik de su sekilde: z kusagi ortalamada diger nesillere gore daha az dindar olmakla beraber bu nesilden dindar olanlar ortalamaya gore daha dindarmis. yani bu neslin dindar uyeleri dini vecibeler konusunda daha dikkatliymis. bu kusagin onemli bir kismi evlenmeyi dusunmuyor ve evlenirse de ya hic cocuk yapmak istemiyor ya da en fazla 1-2 cocuk yapmak istiyor.
  
  13.) z kusagi ev ve araba sahibi olmak yerine dunya'yi gezmeyi tercih ediyorlar. isyerinde uzun saatler calisip daha cok para kazanmak yerine az calisip daha az kazanmak istiyorlar. yine de z kusaginin uyeleri bazi konularda gercekci bir bakis acisina sahip ve bazi seylere cok calismadan sahip olmanin ne kadar zor oldugunun bilincindeler.
  
  14.) z kusaginin uyeleri kendilerinden bir onceki milenyum kusagina gore politikayla cok daha ilgili. bu kusak politikayi sadece yerel degil ayni zamanda kuresel anlamda takip ediyor.
  
  15.) z kusaginin dikkati daha cabuk dagiliyor ve onlari uzun sure boyunca bir konuya odaklamak oldukca zor. yine z kusagi uyeleri sahip olduklari seylerden cok cabuk bikiyorlar ve cesitlilige onceki nesillerden cok daha fazla onem veriyorlar.
  
  16.) z kusagi giydigi giyecegin markasini onemsemiyor ama kullandigi elektronik esyanin markasini onemsiyor. bu nesil daha sade giyiniyor, daha az makyaj kullaniyor ve dis gorunusuyle daha az ilgileniyor ama onlar icin kullandiklari teknolojik urunlerin son model olmasi ve kaliteli bir markayi temsil etmesi cok onemli. ustelik yeni nesil bunu "cool" yani havali olmak icin degil daha kullanisli oldugu icin istiyor ve kullanisliligi havaliligin onunde tutuyor.
  
  17.) z kusaginin muzik zevki onceki nesillere gore daha cesitli. onceki nesillerde ornegin birisi kendisini rockci olarak tanimliyorsa buyuk olcude rock, rapci olarak tanimliyorsa cogunlukla rap dinliyorken bu nesil her turlu muzigi dinliyor ve kendisini belli bir muzik turuyle tanimlamiyor.
  
  18.) z kusagi onceki kusaklarin aksine tv'lerin ve medyanin kendisine iteledigi unluler ve starlara yonelmek yerine kendi unlu ve starlarini yaratiyor ve kendi starlarini takip ediyor. ornegin bugun tv'lerin ve medyanin milyonlarca dolar harcayarak ortaya cikarttigi proje yildizlar z kusagindan pek ilgi gormezken evinin bir odasinda youtube videolari ceken birinin milyonlarca takipcisi olabiliyor. z kusagi medyanin kendilerine pompaladiklari disinda unluler ortaya cikartma sansi elde eden ilk kusak oldugu icin bunun ekmegini sonuna kadar yiyor. bu konu gecen sene south park'ta oldukca iyi bir sekilde islenmisti.
  
  19.) z kusagi her ne kadar gun boyunca surekli o ya da bu sekilde internete bagli olsa da e-mail kullanmayi sevmiyor ve twitter'la facebook'un fazla dramatik oldugunu dusunuyor. bu nesil facebook yerine instagram, snapchat veya sms kullanmayi tercih ediyor.
  
  20.) onceki kusaklarda hep nerd yani cok ders calisan "ineklerin" ezik oldugu dusunulurken z kusagi onceki kusaklarin aksine nerd'lerin "havali" oldugunu dusunuyor. ayni zamanda z kusagi arkadas gruplari olarak en yuksek cesitlilige sahip. yani z kusaginin olusturdugu bir arkadas grubunda her dinden, irktan ve sosyal siniftan insan bulunabiliyorken onceki nesillerin arkadas grubu ortalamada daha homojenmis.
  
  21.) z kusaginin %89'u universite egitiminin onemli oldugunu dusunuyor ve ezici bir cogunlugu liseyi bitirdikten sonra universite okumak istiyor. abd'deki z kusagi uyelerinin %49'luk bir kesimi henuz lise egitimi devam ederken disardan 1-2 universite dersi alarak universite egitiminin neye benzedigini ogrenmeye calismis. yine z kusaginin yarisi teknoloji veya bilim alaninda calismak istiyormus. su ana kadar liseyi bitiren z kusagi uyelerinin %50'sinden fazlasi universite egitimine baslamis durumda.
  
  22.) z kusagi her turlu bilgiye kolayca ulasabilecegini bildigi icin ezber yapmayi sevmiyor. bu da onlari teknolojiye tamamen bagimli kiliyor. ornegin her yere gps'le gittikleri icin yoldayken telefonlari bozulsa veya sarji bitse yolda kalma ihtimali en yuksek olan kusak z kusagi.
  
  kaynakca:
  
  https://www.irishtimes.com/…-generation-z-1.3459700
  
  https://www.nytimes.com/…re-comes-generation-z.html
  
  https://www.cnbc.com/…-workforce-and-change-it.html
  
  https://www.inc.com/…ys-they-will-be-different.html
  
  https://www.fastcompany.com/…determined-anti-millen
  
  http://wwd.com/…s/generation-z-research-1202668831/
  
  https://www.washingtonpost.com/…fore/?noredirect=on
  
  http://www.businessinsider.com/…riving-study-2017-9
  
  https://www.macleans.ca/…-crime-is-falling-so-fast/
  
  http://danschawbel.com/…g-facts-about-generation-z/
  
  http://genhq.com/gen-z-2017/
  
  http://www.businessinsider.com/…on-z-profile-2017-9
  
  https://www.commscope.com/…/generation-z-report.pdf
  
  https://www.barna.com/…ch/gen-z-questions-answered/
  
  https://www.forbes.com/…ue-music-consumption-habits
  
  https://www.cnbc.com/…c-gen-z-is-the-worst-off.html
  
  https://globalnews.ca/…/3755912/generation-z-study/
  
  https://www.theguardian.com/…on-z-latest-data-teens
  
  http://randyapuzzo.com/…neration-z-the-digitarians/
  
  https://www.independent.co.uk/…liness-a7434111.html
  
  https://i-d.vice.com/…ia-accounts-and-going-offline
  
  http://3pur2814p18t46fuop22hvvu.wpengine.netdna-cdn.com/…
  
  http://www.businessinsider.com/…re-all-about-2017-9