çanakkale savaşı

• karşıolgusal bir canakkale degerlendirmesi.
  
  --- yazı ---
  
  canakkale geçilse, her şey daha güzel olabilir miydi?
  (19 mart 2017, serdar kaya)
  
  farz edelim ki canakkale gecilmis... ne degisirdi? boyle konularda kesin konusmak pek mumkun degil... ama belki ana hatlariyla birkac sey soylenebilir...
  
  1915'te canakkale gecilseydi, ermeni tehciri buyuk bir ihtimalle hic baslamazdi. ıstanbul, ı. dunya savasi'nda erkenden devre disi kalirdi. yani yenilgi 1918'de degil, 1915'te gerceklesirdi. 1918'den sonra, sinirlari tc'ninkinden biraz daha farkli bir osmanli devleti hayatina devam ederdi. anayasal monarsi surer, sembolik bir padisah ve parlamenter sistem ile devlet yoluna devam ederdi...
  
  peki savasi daha erken kaybetmek halkin hangi kesimleri icin olumsuz sonuclar dogururdu? "kurtler icin hayat daha kotu olurdu" denebilir mi? herhalde biraz zor, zira 1920'lerden itibaren baslarina gelenin haddi hesabi yok. gayrimuslimler ve hele hele ermeniler, rumlar ve suryaniler icin ise, boyle bir sey hic denemez. herbirinin hikayesi tarifsiz acilarla ve trajedilerle dolu. dindarlar icin de hayatin daha kotu olacagini soylemek zor - ki bugun turkiye'de yasananlarda da zaten gecmisteki magduriyetlerin (ve kolay tatmin olmayan bir rovans arzusunun) izleri var. geriye herhalde bir tek resmi tarih anlatisinin cumhuriyetci versiyonuna inananlar kaliyor - ki onlar da daha mutlu ya da huzurlu olmus degiller, sadece (aslinda hic yasanmamis olan) bir asr-i saadete ozlem duyuyorlar.
  
  peki 1910 ve 20'li yillardaki savaslarda daha az insanin öldüğü, daha az insanin soykirim kurbani oldugu ve bugune dek cok etnisiteli yapisini koruyan bir anadolu toplumu gercekten de daha mi kotu olurdu? evet, belki anadolu'nun dogusunda bir kurdistan ve simdikinden daha genis bir ermenistan olurdu, ama "bunlar zorunlu olarak olumsuz gelismelerdir" denebilir mi? bugun kurtlerin cogunlukta oldugu il ve ilceler de facto olarak zaten ankara'dan kopmus degil mi? dogunun pek cok yerindeki genc neslin turkiye'ye ve turkluge aidiyet hissetmek soyle dursun, artik ciddi bir antipati duydugu dogru degil mi? ya da, "doguda ermenilerin cogunlukta oldugu bazi vilayetlerin ermenistan'a dahil olmasindansa soykirim yegdir" denebilir mi? (soykirimcilar da zaten yapilanlari boyle gerekcelendirmiyorlar mi?)
  
  vicdanini milliyetcilige teslim etmemis olan insanlar icin, bunlar cevaplanmasi zor sorular degil. her sey bir yana, "tc gibi nisbeten genis bir acikhava timarhanesi olmak, ısvicre gibi kucuk ve huzurlu olmaktan daha iyidir" denebilir mi?
  
  bir dusunelim... tc bastan kotu kurgulanmis bir siyasi proje olamaz mi? siyaseti, meb'nin tarih kitaplarindaki genisleyip daralan osmanli haritalari ve bu haritalara eslik eden lineer tarih anlatilari ekseninde algilamak hepimizi aptallastirmis olmasin?
  
  url: https://www.facebook.com/…er/posts/1584365084925949
  
  --- yazı sonu ---
  
  diğer kurtuluş savaşı yazıları: http://www.serdarkaya.com/…ries.php#kurtulus-savasi
  
  tema:
  (bkz: tarih /@derinsular)