zhang qian

• ipek yolu'nu keşfeden insan diyebiliriz. hikayesi epey cesaret ve kararlılık dolu:
  ''çinli komutan vu-ti, hiong-nu'lara (hun) karşı yürüttüğü saldırı politikası için elverişli ittifaklar aramaya başlar. yue-çi'lere bir elçi göndermeye karar verir. 138'de zhang qian'a (çang k'ien) bunun için tam yetki verilir ve batı ülkelerine doğru yola çıkar.
  
  rastgele kendi yolunda ilerlerken hiong-nu'ların bir koluna esir düşer ve özgürlüğüne ancak on yıl sonra kavuşur. ama dönmez; bir görevi vardır ve onu tamamlayacaktır. yola koyulur ve fergana'ya varır, kral tarafından ağırlanır ve yeniden yola koyulur. sogdiana'nın bir yerinde yue-çi'lerin hükümdarıyla karşılaşır. ona imparatorunun söylediklerini anlatır ama hükümdarın aklına yatmaz. zhang qian geri dönüş yolunda da hiong-nu'lara yakalanır bir yıl ellerinde kaldıktan sonra kaçar ve oniki yıl sonra 126'da çin sarayına geri döner.
  
  batı sınırları hakkında pek çok bilgi edinmiş, zenginliklerini görmüştür ve bu topraklarla ilişkileri sürdürmenin yollarını anlatır. zhang qian, çin'in orta asya politikasını başlatan kişidir. gelecek yıllarda çin tarım havzası'na yerleşecek ve sogdiana'yı işgal etmeye çalışacak, böylelikle uluslararası ilişkiler önemli ölçüde artacaktır. yolun öteki ucunda ticareti seven başka halklar oldukça (sogdlar, yunanlar, romenler) çinliler en azından bu alışverişe aktif olarak katılacaklardır.''
  
  orta asya - jean-paul roux