468 entry daha
  • 1893'te yapilan nufus sayimina gore banliyoleriyle birlikte nufusu 950 bin olarak gorulen sehir. buna karsilik izmir ve cevresinin nufusu 210 bin, bursanin 120 bin, selanikin 105 bin, sam'in ise 115 bin olarak gorulmus.

    isin ilginc tarafi anadolu'da cogunlukta olan muslumanlar -ve ayni sayimda imparatorluk genelinde (pratikte kontrolde olan bolgeler sadece) 17 milyon insanin 12.5'ugu musluman olarak goruluyordu- istanbul nufusunun sadece ve sadece yarisini olusturuyordu. yani yasadigimiz sehrin sadece 100 sene onceki tarihine baktigimizda bile, cogu sey gibi, toplum yapisinin da simdikinden ne kadar farkli oldugu asikar. (buna kiyasla muslumanlarin genel nufusa orani izmir'de yuzde 38, selanikte ise yuzde 28'di)

    tabii 19.yy boyunca istanbul ve genel olarak osmanli, yabancilar icin cok cazip bir yerdi. bircok yatirim olanagi oldugu gibi, son derece serbest bir toplumdu ve yabancilar zaten kendi kanunlarina tabiydi. bu sartlar altinda, yalniz 1840 ila 1900 yillari arasinda, istanbula yaklasik 100 bin yabanci, yatirimci, kalifiye isci veya tuccar olarak geldi. bunlarin da cogunlugu eski peraya veya cogunlukta olduklari cevre banliyolere yerlestiler. nufuslari ve nufuzlari o kadar artti ki, 1857den sonra yasadiklari bolgelerin cogunda, kendi kucuk yerel yonetimlerinin kurulmasina izin verildi.

    evet efendim, butun bunlar topu topu bir asir once olup bitti. simdiki duruma bu veriler isiginda baktigimizda, bu ufak topraklardaki demografik degisimin carpiciligi, turkculugun ve savaslarin muazzam etkileri, yer degistiren nufusun ve onlarla beraber degisen kulturun, yasam bicimlerinin, vs boyutlari daha kolay anlasiliyor.

    elbette nufus yapisindaki bu degisimler cagin gereklerince kacinilmazdi ama sadece yuz sene icinde sadece ilk nesil yabancilarin gitmesi degil derdim, ama gorece turklesmis levantenlerin bile bu kadar az sayida kalmis olmasi da, bu topraklardan yitip giden yuzlerce yillik kulturlerin silik ve aci bir izidir. kulturel baskentimiz hakkindaki bu bilgileri de, osmanli kayanklarini kullanarak, bir levanten arastirip dunyaya anlatmis zaten (bkz: andrew mango)

    not: osmanli'daki bu 1893 nufus sayimi ve dogrulugu hakkindaki birtakim bilgiler icin (bkz: osmanli imparatorlugu/#6928418)
12231 entry daha
hesabın var mı? giriş yap