müziğin evrensel olduğu yalanı
-
müzik evrensel degildir. tetikledigi duygular ya da verdigi mesajlar belli ortak paydalarda bulusturulabilir tabi, ama en teknik anlamiyla seslerin zaman icinde organizasyonu dedigimiz müzik tabiati geregi evrensel olamaz.
cannibal oktavin bölünmesi üzerinden iyi bir noktaya deginmis. dünyanin farkli yerlerinde oktav degisik sekillerde bölünür. cin, japon ve bazi afrika müzik gelenekleri ile daha bir cok yerde mesela 5 sesten olusan pentatonik sistemler kullanilir. bunun yani sira 7 sesten olusan heptatonik sistemler de hem ayni bölgelerde hem de daha farkli cografyalarda kullanilagelir. hatta öyle yerler vardir ki buradaki insanlar tek sesin icindeki armonikleri duyup, organize ederek tetratonik (4 sesli) ya da pentatonik bir ses sistemi kurup, sarkilarini buna göre söyleyebiliyorlar. hepimizin ziyadesiyle asina oldugu müzik sistemi ise 12 ses (diyatonik) üzerine kurulu ve onun pisagor ile j.s. bach aktarmali (das wohltemperierte klavier) ögelerinden olusur.
adi üstünde "iyi düzenlenmis klavye". iste zurnanin zirt dedigi ve müzigin evrensel oldugu yalaninin ortaya ciktigi yer de burasi. "iyi düzenlenmis". kime göre, neye göre? uganda'da amadinda calan kraliyet müzisyenleri demis ki mesela "5 ses yeter, hepsi birbirine esit mesafede olacak ve her ses oktaviyla birlikte calinacak". yani j.s. bach abinin sistemine göre bu düzenleme "iyi" degil. e biraz da bu yüzden baska kültürlerin müziklerini dinlerken genellikle hic bir sey anlamiyoruz. uzaylilarin müzigine gelene kadar cok is var yani.
ha arada world music starlari cikar, müzigi anlasilabilir bir hale indirgeyerek tüm dünyaya pazarlar. o yüzden hepimiz bir "relaxing japanese flute music" cd'sini bastan sona dinleyebilirken, katsuya yokoyama'nin shakuachi caldigi bir albümü en fazla 3 dakika dinleyebiliyoruz. ona da ne kadar dinlemek diyebilirsek. o müzigin kuruldugu ses sistemine, yine baska bir yazar arkadasin dedigi gibi, kültürün icinden gelen bir asinaligimiz olmadigindan anlamamak normal elbet. ama sana genelde müzigin evrenselligi yalanini söyleyip, world music tekilligi altinda ve sacma sapan bir etiket üzerinden baska kültürlere yalan yanlis temas etme imkani sagladiklarini iddia ettiklerinde insan isyan ediyor. sonra sagda solda "ya japon müzigi cok güzel yaa" diyen insanlar türüyor.
bu konu ister istemez aklima sunu getiriyor:
ilginclikler adamlari
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap