yada

• türk mitolojisinde; yağmur ve ya kar yağdırma, fırtına çıkarma ve hava durumunu kontrol etme gibi işlevleri olan efsanevi bir taştır.
  
  eski türk anlatılarında da geniş yer bulan yada taşı uğruna savaşlar çıkarıldığı anlatılır.
  efsaneye göre yada taşı, oğuzların elindeydi ve oğuzlar ile karluk, hazar ve diğer türkler arasıda savaş eksik olmazdı.
  
  türk anlatılarının yanı sıra çin, arap , hristiyan ve hatta modern avrupa kaynakları da türklerin tabiat üzerindeki bu hakimiyetine yer vermiştir.
  
  wilhelm radlof , türklük ve şamanlık adlı çalışmasında 1861 yılında abakan çevresinde böyle bir olaya tanık olduğundan bahsetmiştir.
  
  çin kaynaklarında ise apangu'nun kardeşinin yağmur ve kar yağdırmak gibi güçlerinin olduğundan bahseder. cücen istilası sırasında türklerin yada taşı'nı kullandıklarından bahsedilir.
  
  hem sınırın ötesindeki düşmana karşı hem de bozkırdaki asıl düşman olan kuraklığa karşı kullanıldığı iddia edilen bu taşa müslümanlar geniş ilgi duymuşlardır.
  
  abbasi halifesi me'mun zamanında esed bin nuh yada taşını araştırması için gönderilmiştir. temin bin bahr ve ibnül fakih de yada taşından bahseden diğer müslümanlardır.
  
  hem türk hem de müslüman bir alim olan kaşgarlı mahmud da ''yat'' dediği taşın kullanımına bizzat şahit olduğunu ve yangın söndürme amacıyla yaz ortasında kar yağdırıldığını divanında anlatmıştır.( benzer bir olay için: 2006 yılında kırgızistan'da temmuz ayında kar yağdığında bunun sebebinin aynı yıl mayıs ayında indifa eden merapi yanardağı ile bağlantılı olma ihtimali konuşulmuştu)
  
  türkler islam dünyasına bütünüyle girdikten sonra da yada taşı önemini korumuştur. tabi islami motiflerle süslenerek. yada taşını hz nuh tarafından oğlu yafes'e verildiği söylenmiştir.(türk-islam geleneğinde türklerin kökeni nuh peygamberin oğlu yafes'e dayandırılır. bu konu için ebu'l gazi bahadır han'ın secere'i terakime'si okunmalıdır. çok basıldığı için kolaylıkla bulunuyor)
  
  son olarak ibn-i haldun ve marco polo da yada taşından eserlerinde bahsetmiştir.
  
  konuyla ilgili olarak
  
  wilhelm radloff'un ''türklük ve şamanlık'', prof. dr. osman turan'ın ''türk cihan hakimiyeti mefkuresi'' kitapları ve prof.dr ahmet caferoğlu'nun ''türklerde sihri taş telakkisi'' adlı makalesi okunabilir.