çin seddi

• çin seddi kendi işlevini çok başarıyla gerçekleştirmiş bir inşaat harikasıdır. dünyada geçilemeyecek sur, duvar veya koruma mekanizması bulunmaz. ancak çin seddi'nin kurulum amacı da zaten savaş çıktığında ülkeyi korumak değildir.
  
  çin seddinin kuzeyinde ve batısında uçsuz bucaksız çöller ve stepler bulunur, bu çöllerde ve steplerde hayatını ikame edip yaşamını sürdürmek için tarımsal ve ticari üretim yapılan toprakları yağmalamak zorunda olan göçebeler yaşar.
  
  çin seddi büyük ve organize ordularla yapılan savaşlarda belirleyici olmamıştır ancak zaten amacı da bu değildir. her 50 60 yılda bir karizmatik bir liderin altında birleşip çin'e saldıran göçebelere karşı değil, kuzey çinin, tarımsal üretimini ve köylerini her sene düzenli olarak yağmalayan küçük yağmacı gruplara karşı yapılmıştır.
  
  hiç bir ordu 10000 km'lik bir sınırı sürekli kontrol edemez, özellikle de hızlı hareket eden küçük atlı gruplara karşı. küçük atlı gruplara siyasi duruma göre çiftçilerin 1 senelik emeklerini bir günde yakabilir veya yağmalayabilir. bu da göçebelere çin'le ilgili ilişkilerinde büyük avantaj sağladığı gibi hem büyük kayıplara neden olur hem de çin'i barış için çin nufusunun yüzde biri kadar olan göçebelerle anlaşma yapmaya zorlar ve çin'in üretim avantajı sayesinde ticari ve tarımsal ürünler sağlayarak göçebeleri kontrol etme stratejisine zarar verir.
  
  çin seddi, çin'in, çin seddi'nin kuzeyinde ve batısında genişlemesini sağlamıştır, çin seddinin kademeli olarak inşasına çinin sınırlarının batı ve kuzey sınırlarına doğru genişlemesi eşlik etmiştir.
  
  ayrıca çin o kadar çok işgal edilmiş bir ülke değildir, çin'e karşı çok sayıda göçebe saldırısı olmuş olsa da, çinin tamamında egemen olmayı başarmış hatta pekine kadar gidip on yıldan fazla egemen olmuş sadece iki istila vardır bunlarda moğol ve mançu istilalarıdır.
  
  tarımsal üretime geçmeyen toplumlar, yerleşik toplumları işgal edecek nüfus yoğunluğuna ulaşamazlar. nüfus yoğunluğu çok düşük olan göçebeler, yerleşmek veya toprak almak için değil yağma amaçlı savaşmaktadırlar. çin seddi de yağma amaçlı saldırıları büyük bir başarıyla engellemiştir, elbette defalarca delinmiştir ve aşılmıştır ancak, yağmacıların bir bölgeyi on yirmi yılda bir yağmalaması tolere edilebilirken, sürekli yağmalanan bölgeler de insan yerleşimi ortadan kalkar.
  
  bu duruma en güzel örnek, dünyanın en verimli toprakları arasında olan, dünya buğday ve arpa üretiminin önemli bir kısmını yapan ve bugün gayet yüksek nüfus yoğunluğuna sahip olan karadeniz'in kuzeyindeki steplerde, 18.yynin başlarına kadar göçebelerin (kırım, astrahan ve kazan hanlıklarının, başkırtlar, vb. ) düzenli yağmalaması nedeniyle tarımsal yerleşimler neredeyse ortadan kalkmıştı, bölge on sekizinci yüzyılda, göçebe hanlıkların etkilerinin sonlanmasını izleyen kolonizasyon sonucunda kalabalıklaştı hatta dinyeper ile volga arasındaki bölgeye yeni rusya deniyordu (bugün ukrayna ve rusyanın karadenizin kuzeyindeki kısmında yüz milyondan fazla kişi yaşamaktadır) .
  
  çin seddi işte göçebelerin sürekli yağması sonucu tarımsal yerleşimlerin tamamen ortadan kalkmasına karşı yapılmış ve bu anlamda çok başarılı olmuştur.
  
  edit ekleme: on kişiye on hayvanın çalıştığı bir tarla bin kişiyi besleyecek besin üretebilirken, on kişi ve on hayvanın çalıştığı bir hayvancılık üretiminde ancak otuz kişi bir sene beslenebilir. tarımsal üretimin korunması gerekliliği ve göçebelerin yağma ihtiyacı ve tarımsal ve göçebe topluluklar arasındaki nufus yoğunluğu farkı buradan anlaşılabilir.