richard strauss

• strauss, richard - (1864-1949) besteci. almanya'da münih şehrinde doğdu. saray orkestrasında kornocu franz strauss'un oğludur, ilk müzik derslerini babasından ve onun dostları b. walter, franz w. meyer'den almış, hans von bülow tarafından takdir ve teşvik edilmiştir. besteci olarak eserleri ilk defa kendisi on altı yaşındayken çalınmıştır. bunlar sofokles'in "elektra" ve "festgesang" adlı bir orkestra eseridir. birkaç yıl sonra hans von bülow meiningen'de "serenad" adlı parçasını idare etmiştir. amerika'da ilk çalınan eseri kendisi yirmi yaşındayken yazdığı "fa minör" senfonisidir ki 1884'te theodor thomas idaresinde "filarmonik society" orkestrası tarafından tanıtılmıştır.
  
  richard strauss 1889-1894 yılları arasında bülow'dan sonra meiningen saray orkestrasına şef olmuştur. burada karakteristik çalgısal, dramatik tarzını yavaş yavaş bulmaya başlamış eserler vermiştir. buradan sonra münih saray operası orkestrasına üçüncü şef olmuştur. 1889'dan sonra weimar'a birinci orkestra şefi olarak gitmiş, burada beş yıl boyunca daha çok programlı orkestra eserleri vermiştir. bu arada rondo formunda "tül eulenspiegel'in şen maceraları", "ölüm ve basübadelmevt" ve "macbeth" adlı senfonik şiirlerini yazmıştır, ilk operası 1894'de weimar'da temsil edilen wagner etkisinde yazılmış "guntram"dır. bundan sonra besteci, cosima wagner tarafından bayreuth'a davet edilmiş ve orada wagner'in "tannhaeuser" adlı operasını idare etmiştir. 1895'den sonra berlin filarmonik orkestrası konserlerini idare etmiştir. 1896'da amerika'ya bir sanat seyahati yapmış ve programlı senfonisi "sinfonia domestica"yı new york'da ilk defa olarak çaldırmıştır. ikinci operası olan "salome" 1905'te dresden'de temsil edilmiştir. bundan sonra şair hugo von hofmannsthal ile işbirliği yapmıştır. şair besteciye beş farklı opera metni yazmıştır ki bunların arasında "elektra" ve bestecinin en tanınmış eseri olan "der rosenkavalier" bulunmaktadır. ayrıca "gölgesiz kadın", "intermezzo", "mısırlı helena", "arabella", "daphne" operalan da vardır. yukandaki eserlerinden başka çalgısal alanda "italya'dan" ve "alpler" adlı iki senfonisi, ayrıca "bir kahraman hayatı", "don juan", "don quichote", "zerdüşt dedi ki" adlı senfonik şiirleri vardır. strauss ayrıca gluck ve mozart operalan üzerinde bazı çalışmalarda bulunmuştur. 1894'de oynanan ilk operası "guntram"m primadonnası pauline de ahna ile evli bulunuyordu. münih'te ölmüştür. richard strauss'un viyana'lı vals bestecisi strauss ailesi ile hiçbir yakınlığı yoktur.
  1871'de ilk opereti "indigo ve kırk haramiler"!, 1874'te başarı kazanan ve konusunu o zamanki viyana hayatından alan "yarasa" adlı operetini oynatmıştır. ayrıca "çingene baron", "neşeli savaş" ve "venedikte bir gece" adlı operetleri vardır. kardegleri joseph strauss (1827-1870) ve eduard strauss (1835-1916) da besteci olup dans müziği eserleri ve operetler bırakmışlardır.