sapir-whorf hipotezi

• kullanılan dil mi insanı duygu ve düşünce olarak şekillendirir? yoksa dili kullanan mı duygu ve düşünceleri diline katar? biri doğru iken, diğeri yanlıştır diyemeyeceğimiz için; her ikisinin de geçerli olduğunu kabul etmemiz gerekiyor.
  
  mesela bundan 10 sene önce korsan motorsporları izleme konusunda başlarda olduğum zamanlarda internetten portekiz portekizcesi ve brezilya portekizcesi ile gp2 ve formula 1 antrenman turlarını izlemiştim. çoğunlukla aynı dil. fakat portekizliler en heyecanlı anda uykusu gelmiş gibi konuşurlardı. brezilyalılar ise sanki ortada savaş varmış gibi. portekizce sakin bir dil ise, bu durum brezilyalıların hararetli kullanış biçimiyle çelişmekteydi. brezilya portekizcesi kendi ortamında, amazon tropikliğinde, hararet ve heyecan kazanmıştı. özel olarak da brezilyalı spikerler çok heyecanlı adamlardı belki de.
  
  örnekle zenginleştirmek için, 2008 brezilya gp'sinin 18 dakikalık bölümü brezilya televizyonu globo tv'den gelsin;
  
  https://www.youtube.com/watch?v=rvpfqbr_riu
  
  bu da portekiz'in resmi yayıncısı sport tv'den 2017 formula 1 sezonu reklamı;
  
  https://www.youtube.com/watch?v=g8wpz_z-fks
  
  dil konusunun ilginçliğini anlatmak için, şimdi de kişiyi sabit tutalım ve kullanılan dil ile ortamı sürekli değiştirelim. fin bir babanın, almanya'da doğan ve monaco'da yaşayan nico rosberg'in diller ile değişen tavrı. abimiz fransızca ile bir salon beyefendisi, italyanca ile samimi ve içten, ispanyolca ile eğlenceli ve heyecanlı, ingilizce ile rutin ve son olarak anadili almanca ile yüzü biraz gülse de kanımca sıkıcı;
  
  https://www.youtube.com/watch?v=yzu8wuxbgny
  
  bu arada verilmeden durulmaz şarlken'in bu sözü;
  
  "ı speak in latin to god, ıtalian to women, french to men, and german to my horse."