mute muharebesi

• doğu roma imparatorluğu ile müslümanlar arasındaki ilk muharebedir.
  
  sebepleri
  muhammed, büyük devletlerin hükümdarlarına elçiler göndererek islam'a davet etti. bu elçilerden biri de (haris bin umeyr) bizans imparatorluğu'na bağlı busra (havran) valisine gönderildi. ancak busra valisi şürahbil, elçiyi öldürdü. bunu haber alan muhammed, şürahbil'in üzerine ordu gönderilmesine karar verdi.
  
  muharebe
  müslümanlar 3.000 kişilik bir ordu oluşturdular. ordunun komuta edilmesi konusunda muhammed, şu şekilde talimat verdi:
  "zeyd bin harise’yi kumandan tayin ettim. zeyd bin harise şehit olursa yerine cafer bin ebu talib geçsin. cafer bin ebu talib şehit olursa, abdullah bin revaha geçsin. abdullah bin revaha da şehit olursa, müslümanlar aralarından münasip birini seçip onu kendilerine kumandan yapsın."
  daha sonra muhammed orduya, kadın ve çocukları, yaşlıları öldürmemeleri; ağaçları, evleri ve kiliseleri yıkmamaları konusunda telkinlerde bulundu.
  islam ordusu'nun medine'den hareket ettiğini duyan şürahbil, bizans imparatoru heraklius'a haber gönderir. bu arada kardeşi sedus komutasındaki bir birliği de müslümanları karşılamak üzere vadi'l kura'ya gönderir. burada yapılan çarpışmada sedus öldürüldü ve ordusu bozguna uğratıldı.
  ilerleyen islam ordusu şam'ı geçti. bu sırada bizans imparatoru heraklius'un 100.000 kişilik bir orduyla üzerlerine geldiğini haber alan müslümanlar, nasıl davranacakları konusunda değerlendirme yapmaya karar verdiler. müslümanların çoğu, muhammed'e haber gönderilmesi ve gelecek olan cevaba göre hareket edilmesini söyledi. ancak bu savaşta ölecek olan abdullah bin revaha'nın şu konuşması, herkesin fikrini değiştirdi ve savaşa karar verildi:
  "arkadaşlar, çekindiğimiz şey, ele geçirmek için yola çıktığımız şeydir, yani şehid olmaktır. dinimizi yüceltmek için savaşalım. ya şehid, ya gazi olacağız. bunun ikisi de güzel değil mi?"
  mute meydanı'nda yapılan çarpışmada, muhammed'in ismini saydığı üç sahabe de öldü. bunun üzerine komutayı halid bin velid eline aldı.
  halid bin velid'in yaptığı şaşırtıcı bir taktikle bizans ordusunda bir anlık panik havası yaratıldı. müslümanlar, bundan yararlanarak sert bir taarruzla bizans ordusunu kısmen de olsa bozmayı başardı.
  ancak bizans ordusunun 30 kata varan sayı üstünlüğünü göz önünde bulunduran halid bin velid, savaşa daha fazla devam edilmesini mantıklı bulmayıp medine'ye dönme kararı aldı ve o gece geri çekildi. bizans ordusu da çok fazla kayıp verdiğinden dolayı islam ordusuna yönelik herhangi bir takip girişiminde bulunmadı.
  
  kaynak