birinci basileios

• 867-886 yılları arasında hüküm süren bizans imparatoru.
  
  * makedonya thema'sı menşeili.
  
  * en fakirane koşullarda yetişmiş bir köylü.
  
  *şansını denemek için istanbul'a gelmiş. "istanbul sen mi büyüksün..." deyip demediği hakkında kaynaklar sessiz.
  
  *eski badicilerdenmiş, sulak yerde yetişmiş de olabilir, nihayetinde bedenen güçlü bir insan ve saraya seyis olarak girmiş.
  
  * kendisinden 28 yaş küçük, kaprisli ve kararsız bir imparator olan ııı. mikhail'in zamanla en samimi dostu olmuş. öyle ki bu bağ sayesinde
  866'da ortak imparator ilan edilmiş. bir yıl sonra ise ııı. mikhail'i boğazlatıp tek başına imparator olmuş.
  
  * ııı. mikhail'in sağlığında ve en samimi dostu olduğu dönemde onun bir zamanki metresi eudokia ıngerina ile evlenmiş ve bu eşinden isimleri leon, aleksandros, stephanos olan üç oğlu olmuş.
  
  *leon kendisinden sonra imparator olacak oğludur.
  
  * stephanos ise varlığı kiliseye adanmış oğludur. ruhani mesleğe giren stephanos 16 yaşında (886) istanbul patriği olacaktır.
  
  * roma kilisesi ile ilişkileri: önceki hükümetin roma'ya karşı izlediği mücadele siyasetini bırakarak roma ile yeniden bağlantı kurmak istedi. roma dostu siyasetinin nedeni, batı imparatorluğu ve roma ile güney italya'daki sicilya araplarına karşı ortak askeri taarruz planlamasıydı (bizans'ın g. italya'ya taarruzu plandığı şekilde olmayacak ve bir şey kazanamayacak -871-.) bu yüzden roma'nın düşmanı patrik photios'u tahta çıkar çıkmaz bir manastıra hapsettirdi. ancak papa ıı. hadrianus'un temsilcilerinin katıldığı ve photios'un da afaroz edildiği 869 istanbul synodu taraflar arasında önemli anlaşmazlıkları meydana koydu. basileios roma'nın konuları oldu bittiye getiren, yargılarının tartışmasız kabulünü bekleyen tutumundan rahatsız oldu ve kendisinin yönettiği, doğu patriklerinin de katıldığı dini mecliste konuların tartışılıp oy birliğiyle kararların alınmasını sağladı. yine aynı mecliste bulgar kilisesinin kimin hakimiyetini tanıyacağı konusu görüşüldü ve üç doğu patrikliğinin temsilcilerinin hakem kararı ile mesele bizans lehine halledildi. bulgar kilisesi istanbul patrikliğinin yüksek hakimiyet haklarını kabul etti. nihayetinde basileios'un kıymet verip uğrunda photios'u feda ettiği roma ile dostluk siyaseti ortadan kalkmış oldu (870). basileios, balkan yarımadasının batı kısmını da hristiyanlığa kazandırdı ve bu suretle bizans nüfuzu altına soktu. böylece doğal tarihi durum ortaya çıkmış oldu: bulgaristan, makedonya, sırbistan bizans'a tabi olurken, çek cumhuriyeti roma nüfuz alanına girdi. 873'den sonra bizans'ın italya'daki durumu da kuvvetlendi. beneventum bizans'ın himayesine girdi. 876'da bari bizans idaresine girdi. bizans varlığı güney italya arazisinde yeniden kuvvetlendi. aşağı italya bizans hakimiyetine girdi. arapların italya kıyı bölgesine yaptıkları akınlarla tehlikeye düştüğünü gören roma, bizans imparatorundan yardım istemek zorunda kaldı. papalığın bu vakit bizans'a karşı kilise sorunları bakımından mülayim bir tutum takınmış olması bu siyasi ortam nedeniyle idi. basileios, 877'de photios'u tekrar patriklik tahtına çıkardı. roma düne kadar düşmanı olan photios'u patrikliğini de öyle ya da böyle tanıdı. papanın temsilcilerinin de katıldığı 879 dini mecliste de photios'un 869 tarihli afarozu törenle geri alındı.