berlin duvarı

• gdr'in bati almanya ile olan sinir kapisi. normal bir sinirin aksine sehir disinda degil, bir sehrin, almanya'nin en önemli sehrinin tam ortasindan çizildigi için ortaya bir 'utanç duvari' çikmistir.
  
  duvarin kendisi 61'de kurulmustur ancak dogu ile bati almanya arasindaki kati sinir 1952'de çizilmistir. amaç sistemin ihtiyaç duydugu ama sisteme ihtiyaç duymayan egitimli ve genç insanlarin kaçmasini engellemektir. duvar dikmeyi akil edenler yeralti gerçegini akil edemedikleri için sirf berlin metrosu yoluyla 1955 yilina kadar 50'lerin basinda inanilmaz bir ekonomik büyüme ve tüketim toplumu yoluna girmis olan bati almanya'ya 270.000 insan kaçmistir. berlin duvari bunun üzerine dönemin sed lideri walter ulbricht'in 'bir seyler yapilmasi gerektigi' konusunda sovyet liderlerine danismasi ve onaylarini almasi sonucu kurulmustur.
  
  yikilisi ise gerçekten de ilginçtir. birçok insanin belgesellerde görmüs olabilecegi o sahnelere (duvarin üstüne çikmis onlarca insan, asagidan onlara bagiran yüzlerce insan, duvarin üzerinde grafitiler, sloganlar, koskocaman heyecan ve eline ne geçmisse onunla betona vuran insanlar) giden tarihe kisaca bakacak olursak;
  
  dogu blokunun tümüne bakildiginda glasnost ve perestroyka dönemini en az kaale alan ülkenin gdr oldugu görülür. doguda gorbacov halka inmekten, seffafliktan, yeniden yapilanmadan söz ederken, 'gelin kendimizi kandiralim' yöntemine son verilmesi gerektigi anlasilmisken, macaristan avusturya sinirini açmaya karar vermisken, polonya'da solidarnosc geri gelmisken, çekoslovakya ve romanyada halk kaynarken dogu almanya hiçbir sekilde istifini bozmadan 40. yil kutlamalarini geçirmekteydi; hani su kremlin meydani görüntülerinden bildigimiz tipte kutlamalar. görkemli birlikler, yer gök kirmizi, komünizmin gelecegi piyanerler, gülümseyen yüzler ve mükemmel bir imaj. tek fark bu sefer almanya'da yüzlerin gülmemesi idi. dogu almanya 'gorbacov gorbacov' diye bagiriyordu, her taraf kutlamalar serefine moskova'dan gelen gorbacov'un resimleriyle doluydu; insanlar perestroyka'dan umutluydu.
  
  kendi yönetimlerinin tinlamadigini gördükçe diger dogu avrupa ülkelerinde olanlardan ve gorbacov'dan deyim yerindeyse (ki gerçekten yerinde) gazi alan insanlar berlin ve diger önemli gdr sehirlerinde sokaga döküldüler. sosyalizmin tarihine bakildiginda bu tip bir protestonun tek ihtimalli bir sonu olurdu: kizil ordunun o ülkeye girmesi, baskaldiriyi sindirmesi, geri gitmesi. ama bu sefer durum farkliydi: gdr liderleri moskova'dan bekledikleri yardimi alamadilar ve geri adim atmak zorunda kaldilar. gorbacov dogu almanya'nin özgürlük sembolü olmustu.
  
  iste bu olaylarin fonunda, macaristan'in avusturya sinirini açmasinin etkisiyle -cin almanlar açik olan macaristan sinirindan geçip avusturya üzerinden bati almanya'ya ulasma yolunu çoktan kesfetmistiler- dogu almanya hükumeti 90 günlük bir ziyaret izni çikarmaya karar verdi; bir nevi deneme niteliginde.
  
  9 agustos 1989'da bu karari halka açiklamak üzere bir basin toplantisi düzenlenir. toplanti odasinda sadece almanlar degil birçok ülkenin basin mensuplari vardir. açiklama yapilir ve habercilerin birinden söyle bir soru gelir: peki bu degisiklik ne zaman yürürlüge girecek? alman bakan önce saskinca söyle bir bakar, sonra kagitlarini karistirmaya baslar ve söyle der: 'ee, sanirim, evet sanirim su andan itibaren'.
  
  tabi kendisi 'su an' derken, o saniye basin odasindan haberi dünyaya geçmek için habercilerin kosarak firlayacagini, televizyonlari basinda toplantiyi izleyenlerin çiglik çigliga sokaklara döküleceklerini, tam o an, belki birkaç dakika sonrasindan itibaren duvarin dibinde sabahliklari içinde askerlere yalvaran kadinlarin olacagini kestirememistir. hiçbir direktif veya uyari almadiklari halde aniden sinirin iki tarafinda biriken her yastan insanin tek ses olmus 'birakin bizi' diye bagirisi karsisinda sinir muhafizlarinin çaresiz kalacagini, 'yeter artik dayanamiyorum' diye bagiran kadinin gögsünü yumruklayisi karsisinda sonradan isinden olacagini bilmesine ragmen o askerin tek çaresinin siniri açmak olacagini, son 30 yilda binlerce insanin asmak ugruna canini verdigi o duvarin o gün insan eliyle yikilacagini öngörememistir.
  
  gdr da duvardan sonra cok fazla dayanmamis, 13 ekim 1990 da resmen sona ermistir.