johnson mektubu

• 1) türkiye, garanti antlaşmasını tam işletmeden adaya müdahale kararı almıştır. türkiye henüz müdahale hakkını kullanamaz.
  2) türkiye tarafından kıbrıs'a yapılacak askeri bir müdahale, kendisini sovyetler birliği ile bir çatışma durumuna sokabilir. türkiye, nato'lu müttefiklerine danışmadan, onların "rıza ve onayını" almadan böyle bir harekete giriştiğine göre, acaba nato'nun türkiye'yi savunma yükümlülüğü var mıdır? türkiye bu noktayı herhalde düşünmedi.
  3) türkiye ile amerika arasında mevcut 12 temmuz 1947 tarihli yardım antlaşmasının 4. maddesine göre, türkiye amerika'nın vermiş olduğu silahları kıbrıs'a müdahalede kullanamaz. çünkü bu silahlar türkiye'ye savunma amacı ile verilmiştir(3).
  4) ayrıntılı görüşmeler için türkiye başbakanı washington'a giderse, başkan johnson bundan memnun olacaktır.
  
  cevap
  
  1) mektubun "gerek yazılış tarzı, gerek içeriği", amerika'nın türkiye gibi bir müttefiki için "hayal kırıcı" olmuştur.
  2) bu son teşebbüs ile, 1963 sonundan beri kıbrıs'a askeri müdahale ihtiyacı dördüncüdür(6). ve türkiye bu işin başından beri amerika ile danışma halinde bulunmuştur.
  3) kıbrıs rum hükümeti açıkça silahlanmaya başlamış, anayasa dışı faaliyetlere girişmiş, türklere karşı "zulmünü" artırmış ve bütün bunlar yunanistan tarafından, kendisinin imzaladığı milletlerarası antlaşmalara aykırı olduğu halde, desteklenmiş, lakin türkiye'nin bütün uyarmalarına rağmen amerika bir şey yapmamıştır.
  4) birbirine karşı antlaşmalardan doğan zorunluluklarını, yükümlülüklerini istediği zaman reddeden devletler arasında bir ittifaktan söz edilebilir mi?
  5) "nato müttefiklerinden herhangi birine yapılacak saldırı, saldırgan tarafından doğal olarak daima haklı gösterilmeye çalışılacaktır. nato'nun bünyesin saldırganın iddialarına kapılacak kadar zayıf ise, gerçekten tedaviye muhtaç demektir."
  6) türkiye'nin anlayışına göre, nato, saldırıya uğrayan bir üyeye derhal yardımı mecburi kılmaktadır. üyelerin takdirine bırakılan husus, yardımın mahiyeti ve genişliğidir.