heroides

• ünlü latin yazar ovidius tarafindan her zaman mitolojide destanlara konu olmus erkek kahramanlar yerine bu sefer onlarin sevgililerinin,eslerinin konusturuldugu mektuplardir.tam adi publii ovidi nasonis heroides epistulae'dir.epistulae mektuplar anlamina geliyor.paris,ulysses,achille gibi bir cok kahramanin kadınlarinin sadece adlarinin bilinmesi ve o ana kadar yazilan destanlarda onlarin dusuncelerine,duygularina hic yer verilmemis olmasi,hep sessiz kalmis olmalarinin üzerine ovidius onlarin agzinda bu mektuplari yazmaya karar veriyor..bu yuzden ovidius heroides adlı eserinde ki bu da kadin kahramanlar anlamina gelir,briseis'ten achilles'e,helena'dan paris'e,penelope'den ulysses'e mektuplar yazdirmistir.
  
  bu mektuplarda kadınlar sevdikleri adamlarin yokluguna lanet eder,aglar,haykırır,onlara daima sadık kalacaklarina baglılık yemini ederler.bu mektuplar farklı ozellikler gosterir,cunku bazilari bu erkekler tarafindan aldatilmislardir ve kaderlerine lanet eder ve mektuplara derin bir mutsuzluk,umutsuzluk hakimdir.(medea'nin giasone'e mektubu gibi),bazilari ise terkedilmistir ve erkege ofke dolu ithamlarda bunurlar(dido'nun aeneas'a mektubu gibi),bazilari ise eslerini,sevgililerinin ne zaman donecegini,onlari merak ettigini,gittikleri yerde baska bir kadin bulup bulmadiklari gibi kuskularini idle getirirler(penelope'nin ulysses'e mektubu gibi),cogunlukla bir zaman sevdikleri adamin eline ulasmayacagini bilseder de,tum duygularinin ve sevgilerini acikca disari vururlar.bazı mektuplara erkekler cevap vermislerdir,bazi erkeklere ise iki ayri kadin mektup yazmistir.
  
  tarihte ilk kez ovidius mitolojide büyük önem tasıyan bu erkeklerin eslerine söz hakkı veren bir eser yazmistir.tarih boyunca erkekler tarafindan anlatilan destanlar,kadinlarin agzindan ele alınmıstır.bu kadinlarin en buyuk ozelligi,kimi aldatilmis,kimi terkedilmis olsa da bu kadinlarin dayanikliligi ve sadakatidir.cünkü kocalarindan,sevgilililerinden uzun yıllar ayri kalmalarina ragmen onlari asla aldatmayacaklarini defalarca tekrar ederler,her ne kadar erkeklerin onlari uzak diyarlarda aldattiklarina emin olsalar da..dido aenea'nın onu terketmesi üzerine intihar etmeden önce bu mektubu yaziyor.heroides 21 mektuptan olusur.bunlar sırasıyla:
  
  i. penelope ulixi : truva savasi biteli 10 yıl olmus,(yunanca:odysseus) odysseia eserinde anlatilan maceralari ya$ayan ulysses,ulkesi ithaca'ya donmek uzeredir.kocasinin yakında donecek olacagindan habersiz penelope ise bu mektupta kocasinin geciken gelisinden sikayet eder ve bunun olasi nedenleri hakkında acı yorumlarda bulunur(ulysses'in gittigi yerlerde baska bir kadina a$ık olup donmemesi gibi)
  
  ii. phyllis demophoonti:phyllis,theseus'un ogullarindan biri olan demophoon'a a$ık olur,demophoon athena'da i$lerini hallettikten sonra dönmeye söz verir ancak phyllis uzun sure bekledikten sonra umutsuzluk icinde kendini asar ve öldükten sonra bir badem agacina dönüsür.demophoon sonunda dondugunde tek yapabildigi agaca sarilmak olur ki,agac a$klari icin yapraklar cikarir.
  
  iii. briseis achilli: trova'nin fethi sirasinda briseis,yunan ordulari komutani agamemnon tarafindan achilles'in elinden alınır.achilles bu hakerete cok sinirlenir ve yunan ordulari icin savasmayi reddeder.agamemnon ise achilles'in gücünün ve orduya katacagi önemin farkında oldugu icin achilles'e haberciler gondererek eger savasa geri donerse ona briseis'i ve üstüne daha bircok hediye gondermeyi teklif eder.ancak gururlu achilles bunu kabul etmez ve briseis bu mektupta achilles'e niye onu geri almadigini sorar.
  
  iv. phaedra hippolyto: theseus'un karisi phaedra,üvey oglu hippolyto'ya yasak,cok buyuk tutku duyar.hippolyto'ya askini paylasmak ve onu ikna etmek icin mektup yazar.ancak hippolyto,bakirelik-saflık tanricası diana'ya büyük bir a$kla baglıdır,bu yüzden phaedra'yi reddeder.phaedra'nin hippolyto'dan büyük intikami euripides'in hippolytus adli eserinde anlatilir.
  
  v. oenone paridi: peri oenone,truva krali priamus'un kücük oglu sevgili paris tarafindan terk edilir.ünlü "kararinda" venus'u olympos daginin en guzel tanricasi secen paris,boylece zeus'un kızı ve menelaos'un karisi helena ile evlenme $ansını yakalar.oenone mektubunda sevdigi erkegin sadakatsizliginden yakınır ve truva sava$ina yol acan helena'nin kacirilmaisini ve gelinin ahlakini agir bir $ekilde ele$tirir.hikayenin biraz daha ayrintili versiyonu $öyle: oenone batsiz bir tahta perisi demi$tik,ida dagında yasiyordu ve her hastaligi ve yarayi ili$tirme yollarini ogrenmisti,o zamana kadar mutlu mesut ya$ıyordu.o zamanlar bir çoban olan paris'le tanisti ve corythus adında bir ogullari oldu.o sırada 3 tanrica ida dagina gelerek paris'ten hangisinin daha güzel oldugunu secmesini istediler,ona cesitli seyler onererek.paris ise kendisine dünyanin en güzel kadini spartalı helena'yi vaad eden venus(aphrodites)'u secti.bunun uzerine sparta'ya giden paris prens oldugunu ogrendi ve oenone'yi birakti.ancak paris gitmeden önce oenone ona,eger bir savasta ya da dövü$te yaralanirsa onu bilgilerini kullanarak iyile$tirecegi sözünü vermi$ti.sonra paris onu terketti,helena'yi kacirdi ve truva sava$i basladi.9 yıl boyunca hicbirsey olmadan ya$ayan paris(cunku bu yıllar boyunca pek savasmadi kendisi) ancak son sene zehirli bir ok ile yaralandi.oenone'nin ona verdigi sözü hatirlayan paris,ida dagina giderek oenone'den yardim istedi.tabii paris'in onu baska bir kadin icin terk edip dokuz sene sonra ölümcül bir yara aldigi icin dönüp yardim istemesi durumunda oenone paris'i iyilestirmeyi reddetti,sonradan pi$man olup onu bulmaya gittiginde ise paris ölmü$tü.ama paris,oenone'nin hayatinin a$kıydı bu yüzden cenazesinde onun cesedini yanarken gördügünde kendinin onu cesedinin üzerine atti ve beraber yandilar.
  
  vi. hypsipyle iasoni:hypsipyle lemnos'un kralicesidir.colchis'e dogru yolda olan iasone ve argonautlar lemnos'da duraklar.argonautlarin lemnos'daki birkac aylik kalmasi süresince iasone hpsipyle'yi hamile bırakır ve ona sonsuza kadar baglılık yemini eder.hamileligin sonunda ikizler dogar, euneus ve nebrophonus (ya da deiphilus ve thoas).yeminini kısa zamanda unutan iasone lemnos'tan ayrilir.hypsipyle bu arada lemnos'tan ayrilmistir ve korsanlara esir dü$er ve nemeae kralı lycurgus'a satilir.archemorus'un bakıcılıgını yapma görevi verilir.
  
  vii. dido aeneae:aenea cartagine adasini terk edip italya'da kendine yeni bir ülke bulmak üzeredir.dido,cartagine adasinin kurucusu ve kralicesi aenea'nin onu terketmesi üzerine büyük hayal kırıklıgına ugrar ve cözümü intihar etmekte bulur.
  
  viii. hermione orestae:helena ve menelaos'un tek kızlari hermione,helena paris ile kacınca,clytemnestra tarafindan bakımı üstleniyor.sonradan hermione,achilles'in oglu neoptolemus ile evleniyor.euripides'in andromache adlı eserinde anlatilana gore de orestes delphi'de neoptolemus'u öldürüyor ve hermione'yi alıp onunla evleniyor.
  
  ix. deianira herculi:deianira,althaea ve calydon kralı oeneus'un kızlaridir.hercules ise tanri zeus ve ölümlü alcmene'nin ogullaridir.olympos daginin en güclü kahramani heracles,deianira ile evlenebilmek icin korkunc nehir tanrisi achelous'u yenmeliydi.vahsi bir centaurus olan nessus,evenus nehrini gecerken deianira'yi kacirmak istedi ama nessus'u zehirli bir okla vuran heracles tarafindan kurtarıldı.ölmek üzere olan nessus,deianira'ya yalan söylerek yerdeki menisi ve kalbinden alacagi biraz kani hercules'in onu sonsuza kadar sevmesini saglayacakti.buna inanan deianira yaninda bu karisimi ta$idi.heracles butun yunanistanda yasadi$i olmus cocuklara babalık yapti.ne zaman ki deianira,hercules'in ona olan a$kından $üphe duymaya ba$ladi,heracles'in giysisinin üzerine nessus'un kanindan biraz sürdü.bunu giyen hercules centaurusun zehirli kanindan öldü ve deianira bu olayin üzerine intihar etti.
  
  x. ariadne theseo:cretea prensesi ariadne,minos ve pasiphae'nin kızlaridir.theseus'a a$ıktir ve theseus'a minotour'u öldürdükten sonra labirentten cikmasi icin yolu göstermistir.theseus cretea'yi terkettiginde ariadne de onunla gidiyor ancak theseus onu daha yunanistan'a ulasmadan naxos'ta terkeder.orada tanri dionysus onu teselli eder ve evlenirler.
  
  xi. canace macareo:canace,aelous ve enerate'nin ve poseidon(neptunes)'in kızlaridir.7 erkek,6 kız kardeis vardir.5 cocugu vardir.kardesi macareus'a a$ık oldugu icin babasinin verdigi ceza üzerine intihar etmek zorunda kalmistir.
  
  xii. medea iasoni: argo'yu kuran corinth kralinin kizi ile evlenmek icin medea'yi terkeder ve medea sürgüne gönderilir.medea iasoni'ye yazdigi bu mektupta onun icin yaptiklarini hatirlatir ve euripides'in medea adlı eserinde anlatilan aci intikamin haberini verir.
  
  xiii. laodamia protesilao:acastus ve astydameia adinda iki kız kardesi vardir.kocasi protesilaus truva savasinda ölünce laodamia üzüntüden intihar etmistir.
  
  xiv. hypemestra lynceo:50 kız karde$i vardir.kız karde$lere danaides adi verilir.aeguptyus,hypemestra'nin babasi danaus'un karde$idir ve ogullarinin danaides'lerle evlenmelerini emreder.aegyptus ve ogullari danaides'leri almaya geldiklerinde danaus kızlarina erkekleri evlendikleri gece öldürmelerini söyler.49 kız bunu uygular,hypemestra dı$ında.hypemestra kocasi lynceus'u öldürmez cünkü kocasi onun bakire kalma istegine uymu$tur.danaus,dedigini yapmayan kızına sinirlenir ve onu argive mahkemelerine götürür.aphrodite(venus) araya girer ve onu kurtarir.lynceus danaus'u öldürür,erkek karde$lerinin intikamini almak icin.sonra da lynceus ve hypemestra argive krallıgı hanedanini ba$lattilar.(dynastia danaan)
  
  xv. sappho phaoni:saphho antik ve ortacag süresinde genc bir erkek denizci olan phaon'a olan a$kı ile ve onun a$kı yüzünden kendini bir ucurumdan a$agi atmasi ile taninmisti.
  
  xvi. paris helenae:helena'dan onu kacirdigi icin af diledigi mektubunda onun güzelligini defalarca över paris.
  
  xvii. helene paridi:paris tarafindan kacirilmasi ile ugruna truva savasi cikan dünyanin en güzel kadinin paris'e yazdigi mektuptur.
  
  xviii. leande heroni:hero'ya a$ık genc,firtinali bir gecede denizde bogularak ölüyor.
  
  xix. hero leandro:hero,aphrodites(venus)'un bir hizmeticisiydi,sestos'ta bir kalede kalıyordu.abydos'lu genc bir adam olan leandros her gece hellespont'u yüzerek onunla olmaya gidiyordu.hero ona yol göstermesi icin kulenin tepesinde her gece bir ı$ık yakıyordu.leandros'un a$k laflarina inanip bakirelik inancini bozarak leandros'un onunla sevi$mesine izin verdi.ancak fırtınalı bir kı$ gecesi,dalgalar leandros'a yolunu $a$ırttı cünkü fırtına hero'nun yaktıgı ı$ıgı söndürmü$tü.leandros bogularak öldü,hero da kendini kuleden a$agi atarak intihar etti.
  
  xx. acontius cydippae:cydippe'ye a$ık olan ceos adalı genc acontius cydippe ile delos'ta artemis'in bir davetinde tani$ir ve tanrıcanin tapinaginda oturmakta olan cydippe'ye a$ık olur.bir elmanin üzerine "artemis tapinagi üzerine yemin ederim ki seninle evlenecegim" yazan acontius,elmayi cydippe'nin ayagina firlatir.cydippe elmayi aldi ve üzerinde yazanlari yüksek sesle okudu.acountius'un bu sözlerini yemin olarak kabul eden tanrica artemis a$ıklarin dügünlerini hazirladi ancak cydippe dügünden önce hastalandi.
  
  xxi. cydippe acontio:athenali bir hizmetci olan,hegetoria ve ochimus'un kızlari cydippe'nin cleobis ve biton'un anneleridir.hera(artemis)'in bir hizmetcisi olan cydippe cleobis ve biton'un hera'ya olan baglılıklarini ve tanricadan ogullarina bir tanrinin insana verebilecegi en iyi hediyeyi vermesini diler.hera ise ona ogullarinin uykularinda ölecegini söyler.
  
  heroides eserinin ayri bir önemi ise:
  eger ovidius'un diger eserleri incelenirse,ars amatoria ve amores adlı eserleri gibi,$airinin a$kı hafif,taktiklere baglı bir oyun olarak gördügü düsünülür.(nitekim amor=ludus demistir kendisi)amores adlı eserde adindan bile anla$ılacagi gibi tek bir kadin ve ona olan a$kından degil,bir sürü kadindan bahsediyor.ars amatoria ise kadinlarin erkekleri ve erkeklerin kadinlari nasil tavlayacagi uzun ve detayli bir bicimde anlatilan eser.$imdi eger heroides eserine hic bakmadan,ovidius hakkında bir kisilik tahmini yapacak olunursa dogal olarak onun gercek a$ka,duygulara,sadakate,baglılıga önem vermedigi ve a$ki bir oyun olarak gördügü,dogru taktiklerle hareket eden herkesin istedigi kadin veya erkegi parmaginda oynatabilecegini düsündügü görülür.i$te heroides'in farkı buradadir.ovidius burda erkeklerini gercekten büyük bir aşk ve baglılıkla seven,a$ık olduklari adam yüzünden intihar eden,aglayan,haykıran,$ikayet eden kadınlarin duygularina yer vererek,a$ki sadece bir oyun olarak görmedigini gösterir aslında bizlere.bu yüzden ovidius insanlari sadece eglendiren,hafif eserler yazan bir şair olarak görülmemelidir.