8 entry daha
  • anladigim kadariyla schumpeter ile ilgili soyle bir de yanlis anlama var. schumpeter'in sosyalist ya da marxist oldugu zannediliyor... schumpeter marxist ise olsa olsa burjuva marxist'idir... zaten kendisi icin burjuvanin marxi da denir... cunku burjuva sinifi icin yazar, ve bu nedenle marxist degildir... ama yaptigi analiz marxist bir analizdir. kapitalizmin cokecegine inanir, ve "buna inanmak icin sosyalist olmak gerekmez" der... yani marx dunya proleteryasini "kapitalizmi yikacak katastrofa" hazirlar ve devrim mujdelerken, schumpeter sevgili burjuva kardeslerine "dikkatli olalim, hazir olalim, kapitalizm cokecek!" mesajini verir...

    yanliz marx'in ve schumpeter'in kapitalizm'in cokecegi inanci tamamen farkli sebeplerdendir... marx kapitalizmin kendi krizlerini yarattigi ve ekonomik olarak zaten dayanamayacagini soylerken, schumpeter kapitalizmin ekonomik olarak son derece guclu oldugunu anlatir bizlere... schumpeter'in kapitalism, sosyalizm ve demokrasi adli eserini okursaniz ikinci bolumunde kapitalizmin ne kadar guclu tasvir edildigini gorursunuz... kapitalizmi ayakta tutan sey, schumpeter'e gore, yapici yikimlardir yani (bkz: creative destruction). evet, der schumpeter, kapitalist kar marjlari durmadan dusmektedir ama zeki girisimciler (weber'in karizmatik liderleri gibi) yaptiklari buluslar, yeniliklerle, eski uretim sistemlerini, urunleri yikmakta, yerine yeni kar marjlari koymaktadir...

    bunu gunluk hayatimizda gormek zor degildir zaten... yeni olusmus bir bilgisayar piyasasi, onun yeni urunleri, sonra ne bileyim cikan laqtop'lar, sonra i-pod'lar, bilgisayar sistemlerinin otomobil sektorune, is alanlarina yayilmasi, durmadan kendisini guncelleyen software'ler... windows 95'in cikmasi windows 3.1'i yikmis ve yeni bir kar marji yaramisken, win98' win95'i, 2000 98'i; xp teknolojisi digerlerini yikmistir vesaire... sadece urun olarak degil tabii ki, ayni zamanda daha kolay uretim sistemleri, ucuz uretim sistemleri (ne bileyim cok uluslu sirketler sayesinde somurulecek daha ucuz iscilerin bulunmasi vesaire)... bunun gibi binbir yikim ile kapitalizm ayakta durmaya calismaktadir, ve marx'in soylediginin aksine bu yaratici yikimlar sayesinde kapitalizm gucludur...

    amaaa, kapitalizm ekonomik nedenlerden degil tamamen sosyal nedenlerle cokecektir, schumpeter'e gore... o yuzden schumpeter kendisini bir sosyal bilimci olarak gorur... bu noktada marx'tan cok webercidir... weberin kavramsal araclarini kullanarak marxist bir analiz yapmayi basarir... der ki, "kapitalizmin nihai cokusu onun buyuk ekonomik basarisindandir" der...

    sosyal olarak kapitalizmi olusturan "rasyonelligin", insanlari kapitalizme dusman ettigini savunur... yani rasyonellik sadece yaratici yikim icin gerekli bilgiyi saglamiyor, ama ayni zamanda insanlar guc iliskilerini, mulkiyeti vesaire yavas yavas sorgulamaya basliyor... derler ki, josef schumpeter, harvardda ders anlatirken, ogrencilerine "kapitalizm neden cokecek biliyor musunuz? cunku sizin gibi burjuva ailelerinin cocuklari iste boyle benden dersler aliyorlar, ve kapitalizmin neden cokecegini arastirmaya basliyorlar da ondan" demistir... haksiz da sayilmaz sweezy schumpeter'in ogrencisidir ne de olsa...

    sadece bu da degil, kapitalizmin ekonomik basarisinin kapitalizmi ayakta tutan temel yapilarini bir bir yiktigini iddia eder schumpeter... kapitalist ekonomik gruplarin grup bilincini kaybettiklerini, kendilerine yabancilastigini (yine marxin ters bir okunusudur bu da) soyler... kapitalist aile yapisinin nasil dagildigini anlatir...

    en cok da entellektuellere kizar schumpeter... cunku entellektueller, aslinda bir bakima issiz kalmis (ve emek gucuyle calisamayacak kadar kulturel sermayesi olan) gruplardir... bunlar sonra giderler, isci hareketlerine yol gosterirler, liderlik ederler, onlara "sinif bilincini" verirler; ancak bunlarin cogu da (1) burjuva cocuklaridir, (2) kapitalist egitim sisteminin basarisinin meyveleridir...

    bunun gibi 1001 nedenle, schumpeter kapitalizmin cokecegine inanir... ama korkmayin der mulkiyet sahiplerine... sosyalizm o kadar da kotu bir sey degildir... tabi garip bir sosyalizmdir, schumpeter'in sosyalizmi... serbest piyasa sosyalizmidir... kamu sirketlerinin ozel sirketlermiscesine calisabildigi, mulkiyete cok fazla karismayan bir sosyalizmdir... bu da demokrasi'yle celismeyen bir sosyalizmdir...

    demokrasi demisken, siyaset bilimcileri icin schumpeter'in en onemli tanimi demokrasi tanimidir... schumpeter'in demokrasisi bugun kullandigimiz modern demokrasi tanimidir...

    iste, schumpeter'i marxist diye tanitmadan once, bu arkaplan dahilinde okumamiz gerekir... ancak marxist olmasa da, bircok marxist'e yol gostermis (bkz: david harvey), ve sosyalistlerin tezlerini savunurken bir burjuva dehasindan daha yararlanmalarina sebebiyet vermistir... iyi de olmustur... severiz...
21 entry daha
hesabın var mı? giriş yap