keçiborlu

• ilginç bir ismi olan ilçemiz.
  isminin nereden geldiği çok açık değildir. bor ve uluborlu ilçelerini de kapsama alarak mütevazi bir çalışma yapalım bakalım.
  
  önce en eğlencelisi. geyiklerarası etimoloji olimpiyatları’nda teşvik ödülü almış olan çalışmam: bor ilçesi adını ilçenin en önemli geçim kaynağı olan bor madenlerinden almıştır. zamanın bor valisinin kızını, o zamanlar isimleri farklı olan uluborlu ve keçiborlu beyleri istetmiş, vali de kızını uluborlu beyi’ne vermiş. bunun üzerine moralleri bozulan keçiborlu halkı, bor valisini protesto etmek amacıyla ilçelerine keçiborlu adını vermişler, diğer ilçe ise kendilerine yapılan kıyağa karşılık vermek üzere ilçelerine uluborlu adını koymuşlar. şimdi bazı münafıklar derse ki “bor elementi 1800’lü yıllarda bulundu, ayrıca bor’da bor madeni yoktur, zaten bor da maden değildir”, o zaman ben de derim ki, “demek ki biz türk’ler, avrupalılar’ın bor’u bulmasından asırlar önce bu madeni işletiyormuşuz”.
  
  gelelim daha ciddi yaklaşımlara. bor ilçesinin adının, eski türkçe şarap anlamındaki “bor” kelimesinden geldiği söylenir, ancak bu varsayımın hiç bir dayanağı yoktur. hani “diyarıbor” veya “borkent” gibi bir isim olsa belki, ama kim bir yerleşim birimine doğrudan “şarap” der. bu konuda en kabul görmüş yaklaşım “bor” isminin hisar/kale anlamındaki hititçe “boris”’ten gelmiş olduğudur. hititçe, avrupa dil ailesindendir ve avrupa dillerinde de “burg”, “bourg”, “börg” hisar/kale demektir. aynı aileden gelen farsça’da ise kalelerde bulunan kulelere “burç” denilir. (bu arada bir de “sağlamlaştırma” manasında türkçe “berkitmek” fiili var; yoksa türkçe de mi avrupa dilleriyle akraba acaba?) zaten evliya çelebi de, bor’da bir kale olduğundan bahseder. ilgisi var mı bilmem iki bucağının ismi de “hisar” içerir: kemerhisar ve altunhisar(evet bu sonuncu cümle fazla bilimsel olmadı; zaten altunhisar da eskiden bor’a bağlıydı, artık değil)
  bor isminin “hisar” dan geldiğinin fazla bilimsel olmayan bir ispatı da şöyledir: bilge umar bile “türkiye’deki tarihsel adlar” kitabında, bor isminin “hisar” dan geldiğini kabul eder. neredeyse türkiye’deki tüm sokak ve apartman isimlerinin bile luwice’den geldiğini iddia eden bilge umar, bu ismin luwi^* dilinden değilde başka bir dilden geldiğini kabul ettiyse, muhakkak ki önünde itiraz edemeyeceği kadar sağlam kanıtlar vardır.
  
  isparta’da bulunan uluborlu ve keçiborlu ilçelerinin isimlerinin, 400 km ötedeki niğde’nin bor ilçesiyle bağlantılı olması ise zayıf bir ihtimal görünüyor. bu iki ilçenin belediyelerine ait web sitelerinde bu ilçelerin eski isimleri olduğu iddia edilen,-fakat benim başka hiç bir kaynakta rastlamadığım- sozopolis, mordiaum, apollonia, eudoxipo isimleri ise şimdiki isimlerine ne ses, ne de anlam bakımından benzemektedir. zaten bu web sitelerinde de uluborlu ve keçiborlu isimlerinin bu eski isimlerden geldiği iddia edilmemektedir. bu durumda, bu iki ilçenin isimlerinde bulunan “bor” kısmının gene hisar manasında olduğunu kabul etmek gerekiyor. artık baştaki ulu ve keçi kısımlarının da zamanında hitit’çe yüksek, rüzgarlı, kerpiçten gibi bir sıfat olduğunu (belkide özel bir isim), zamanla metamorfoza uğrayıp türkçeleştiğini varsayıp, bir türlü bitmek bilmeyen entrimize bir son verebiliriz.