kadızadeliler

• 17. y.y.'da istanbul'da epeyce mürit toplamis bir tarikat. ayni dönemde avrupa'da ortaya cikan püritanlikla dine yaklasim acisindan paralellikler tasimaktadir. kurucusu kadizade mehmed efendi'ye göre islama peygamber döneminde var olmayan bir cok hurufe karismistir. bunlarin temizlenmesiyle devr-i saadetteki gibi bir islam anlayisinin önünü acacaktir. kadizadeliler türbe ziyaretleri, mevlüt gibi dini pratiklere, mevlevilere ve dervis tekkelerine siddetle karsi cikmakla kalmamis, ayni zamanda peygamber döneminde camilerin sadece tek minaresi bulundugundan camilerin fazla minarelerinin yikilmasi gerektigini savunmuslardir. bir dönem dördüncü murad'i da etkilemis olan kadizadeliler, padisahin meshur kahve ve tütün yasaginin fikir babasidir; ancak, 1656'da imparatorlugun akdeniz cikisini kapatan canakkale'deki venedik ablukasinin devlet-i aliyyenin islamdan uzaklasmasinin bir cezasi oldugunu yaymaya basladiklarinda bardak tasmis ve köprülü mehmed pasa seyhlerini sürgüne göndermistir.