sıcak para

• kisa vadeli, yatirim degil kar amaci guden, sisteme girmesiyle cikmasi bir olan paradir..ufak bir ornekle ele alalim...
  
  mesela devletin yillik turk lirasi uzerinden borc faizinin, yani yillik bonolarin yuzde 60 faiz getirdigini dusunelim. bu arada dolar da serbest kurda olmasin, yillik artisi, atiyorum yuzde 20 ile sinirlandirilmis olsun. burada amac dolari kontrol ederek turk lirasina odenen faizi kademeli olarak asagi cekmek. yani prensip olarak 2001 krizi doneminden bahsediyorum.
  
  bakalim buradaki kar firsatlarina. yurtdisindan gidiyorum yillik cok dusuk, yuzde 5'lik bir faizle dolar borclaniyorum. yani, gidiyorum 100 dolar borc aliyorum ve bir sene sonra bunu 105 dolar olarak odeyecegim. bu 100 dolari turk lirasina ceviriyorum. oldu elimde 100*1.000.000 = 100.000.000^* turk lirasi. bu yuz milyonla hazine bonosu aliyorum.
  
  sene sonunda elime 100.000.000*1.6 = 160.000.000^* turk lirasi, yani yuz milyon carpi yuzde 60 faiz geciyor. dolar bu sirada cok fazla artmadi, tahmin ettigimiz gibi yuzde 20 artarak 1.000.000*1.20 = 1.200.000 liraya yukseldi. sonucta elimizde simdi 160 milyon turk lirasi var, bunun yaninda ise 105 dolar borcumuz var hala. elimizdeki 160 milyonla o gunku kurdan dolar aliyoruz, yani 160.000.000 / 1.200.000 = 133 dolarimiz oluyor. borcumuz olan 105 dolari odedigimizde 133-105 = 28 dolar kar elde ediyoruz.
  
  ozetlersek:
  -hicbir yatirim yapmadik.
  -5% faizle $100 borc aldik, yil sonunda $105 borcumuzu odeyecegiz.
  -cebimizdeki $100 ile 1.000.000 liralik kurdan 100.000.000 tl'miz oluyor.
  -bu para bir yil sonra 60%tan 160.000.000 tl oluyor.
  -yil sonunda kur 1.200.000 tl/$'a yukselmis. yani elimizdeki tl 160 milyon ile $133 aliyoruz.
  -borcumuz olan $105'i odedikten sonra elimize $28 dolar kar kaliyor ki bu da dolar bazinda 28% kar demek.
  
  yatirimcilara giden bu karin kaynagi devletin kasasidir.
  
  sicak para kurdaki degisime karsi cok hassas olup her zaman tetikte beklemeyi gerektirir.
  
  tabii ki burada vergiler, islem ucretleri, enflasyon gibi faktorler de var. ancak temel olarak 2000'li yillarin basinda yasanan durum buydu. yatirimcilar yurtdisindan az faizle borclanip turk lirasina donerek sifir masrafla dolar bazinda inanilmaz karlar elde ediyorlardi. hala da durum bu kadar olmasa da surmekte. burada onemli olan nokta sicak para ile ornekteki gibi bir yil uzerinden 100 dolarlarla degil bir gece ya da birkac gun icin milyonlarca dolarla islem yapildigidir. eger ki dolar kuru serbest olursa, her zaman dolarin sene sonunda ornegimizdeki gibi 1.200.000 tl olmak yerine, cok daha yuksek olup da elimizdeki 160 milyon tl ile 90 dolar bile alamayip borcumuzu odeyememe durumu olabilir. 2001 krizinde bircok bankanin batmasinin nedeni de o zamanlarda bu kari elde etmek icin dolar uzerinden borclanarak, yuksek oranlarda acik pozisyon birakarak, daha sonra kurun bir anda firlamasiyla o borclari odeyememeleridir.