bayan

• "bayan"la ilgili tek sorun yanlis yerlerde kullanilmasidir efenim.
  
  olur olmaz, ulu orta kullanildigi icindir kulak tirmalayip sakil kacmasi.
  
  hepsinin birbiriyle karsilikli kullanimlari olan kadin - erkek tanim/hitap bicimleri arasinda tek yeri sasirilani "bayan"dir.
  
  simdi, karsilikli tanim/hitap bicimlerini inceleyelim:
  
  erkek - kadin
  bay - bayan
  bey - hanim
  ve son olarak
  beyefendi - hanimefendi
  
  erkek ve kadin cins isimdir, kisinin adiyla birlikte kullanilmaz, cinsiyeti belirtilmis insan/insanlar hakkinda konusurken/yazarken kullanilir.
  (erkek eseyli tum canlilar icin kullanilirken kadin sadece insanin disisi icin kullanilmaktadir.)
  hemen bir ornek verip cumle icinde kullaniyoruz:
  -"regl sancilarinin en yogun oldugu doneme kadinlarda reglin ilk gununde rastlanirken erkeklerde hic rastlanmamaktadir."
  gibi...
  
  eger ad kullanmaksizin belirli kisi/kisiler hakkinda konusulacaksa "kadin"a "kadin" demeye devam edilirken "erkek" yerini "adam"a birakir.
  derhal cumle icinde seyediyoruz:
  -"soyle kim o kadin?"
  ya da
  -"bu adami taniyor musun?
  gibi...
  
  gelelim bay ve bayana
  sahis isimleriyle beraber ve isimden hemen once kullanilirlar:
  ornekli cumlemize geciyoruz:
  -"bay ve bayan erturk adina davetiye yazildi mi"?
  gibi...
  
  hanim ve bey ise hanimefendi ve beyefendinin kisaltmasidir. bay ve bayan gibi sahis ismiyle beraber kullanilirlar, ancak onlarin tersine ismin onune degil ardina gelirler.
  cumle icinde seyetmek istersek:
  -"erman bey'in isi cikmis gec gelecekmis."
  ya da
  -"erman bey'e benden selam soyle, sibel hanim yemezmis o isim cikti numaralarini de."
  gibi...
  
  ve son olarak ismini bilmedigimiz ya da ismini kullanmak istemedigimiz sahislara hitaben ya da ithafen kullandigimiz hanimefendi ve beyefendiye geldik cattik.
  hemen cumle icinde seyetmeye devam ederekten orneklendirelim:
  -"hanimefendi, ne kadar geveze oldugunuzu soyleyen oldu mu?"
  ya da
  -"sebastian, beyefendiye yolu goster."
  gibi...
  
  bir de gene yoresel ya da hakaretsel kullanimlari olan hitap bicimlerine ornek olarak bir "herif" ve onun disil karsiligi olan "kari" vardir benim bildigim.
  bunlar isimli, isimsiz, ismin onunde, sonunda heryerde bagimsizca kullanilabilir.
  en rahat kullanilan hitap bicimleridir.
  yersiz kullansaniz bile kullanim aninda sinirinizden catlamakta oldugunuzdan kimse cesaret edip de "yanlis kullaniyorsun" diyemez.
  cumle icinde kullanmaya terbiyemiz elverirse:
  -"cekil lan surdan salak herif!"
  ya da
  -"soyle o funda karisina, gozume gorunmesin."
  gibi...
  
  bu arada kari ve avrat karistirilmamalidir. zira kari belirli ya da belirsiz her kadin hakkinda kullanilabilirken avrat es tarafindan, ya ese hitaben ya da es hakkinda konusurken kullanilir.
  cumle icinde seyederekten seyedersek:
  -"benim avrat guzel yemek yapar"
  ya da
  -"di mi avrat? sen guzel yemek yaparsin"
  gibi...
  
  hatun ise osmanlica bir kelime olup hanimla ayni anlama gelir ve ayni sekilde kullanilir. dolayisiyla eril karisiligi da beydir.
  cumle ici ornegi:
  -"mal hatun mahkeme karariyla adini degistirmek istermis devletlum.^**"
  gibi...
  
  ayrica hatun gunumuzde "kiz", "kadin", "kiz arkadas", "es" anlaminda kullanilir.
  cumle ici ornek mornek:
  
  "aa... allah icin hos hatundur porcupine."
  ya da
  "bizim hatun iyice sapitti bu aralar."
  gibi...
  
  neymis efenim, kadinin soyadinin onunde kullanmayacaksak suratina suratina baayan diye unlemiyormusuz bundan sonra. hanimefendi diyormusuz, hadi onu beceremedik, az kisaltip hanfendi diyormusuz.
  
  cidden bayiyor yani o yerli yersiz baayan hitabi.