moire pattern

• moire deseni. iki tane periyodik deseni üst üste koyup hafifçe ötelediğimiz veya döndürdüğümüz zaman ortaya çıkan desene verilen ad. günlük hayatta tül perdelerde veya demir parmaklıklarla çevrili bir bahçenin yanından geçerken göze çarpar hep.
  
  kelimenin etimolojisi ilginç. ankara keçisine farscada "khayyana" deniyor. "mukhayyar" da bu keçinin kılından yapılan tiftiğe verilen ad. kelime latinceye ve arapçaya "marmerous" geçiyor. anlamı "mermer desenli".
  
  kelime 1570'te ingilizceye "mohair" olarak, 1660'ta fransızcaya "mouaire" olarak girip bir süre sonra fiile dönüşüyor (gevşek, seyrek örüntüleme anlamında). bu esnada ingilizce'deki hali de fransızcadan etkilenerek moire oluyor ve 1823 sonrasında "hareli kumaş" manasında kullanılıyor. (ky: wiki ve sözlükler)
  
  matbaacılıkta moire hareleri eski bir problemdir. bir dergide gri gördüğümüz araziler aslında bir sürü siyah noktadan oluşur. eğer bu gri araziyi daha da koyultmak istiyorsak bir posta daha siyah nokta basarız üzerine, ki noktalar daha sık olsun. ama eğer noktalar eşaralıklıysa o zaman moire desenleri çıkar hemen. bunun önüne geçmek içindir ki nokta aralıkları rastgele olacak şekilde ayarlanır.
  
  fizikte moire örüntüleri bir cismin bünyesindeki elastik gerilimi ölçmek için kullanılır. cisme ince çizgiler çizilir ve sonra üzerine aynı desenli bir şeffaf tabaka konur. alttaki cisim sıkıştırıldığı zaman moire desenleri ortaya çıkar ve cismin yüzeyindeki gerilim dağılımını işaretler. ışığı polarize eden dielektrik kristallerde tabakaya gerek yoktur. atomlar zaten periyodik olarak dizili olduğu için eşdağılmamış herhangi bir gerilim, alttan verdiğimiz polarize ışığın hepsini geçirmeyerek moire desenlerine yol açar.