abd'nin türkiye'ye yeni yaptırımlar uygulaması

• (bkz: #79962031) vallahi aklıma gelmişti, gerçek...
  
  --- spoiler ---
  
  abd başkanı trump’ın, iran’a yönelik yaptırım kararını yürürlüğe koyma kararı; ab ülkeleri, çin, rusya ve daha pek çok ülkeyi etkileyeceği gibi türkiye’yi de etkileyecek sonuçlara sahip. türkiye ile abd arasında son dönemde üst üste patlak veren kriz başlıkları, iran sonrası türkiye’ye yönelik yaptırımların gelebileceğine dair kaygıları yeniden alevlendirdi.
  
  abd-türkiye arasındaki kriz başlıkları
  bilindiği gibi bir süredir türkiye ile abd arasında açıktan cereyan eden bir takım çatışmalar mevcut. rusya’dan s-400 alınması, rusya ile nükleer santral anlaşması imzalanması, reza zarrab üzerinden vuku bulan iran ambargolarının türk bankaları aracılığıyla ve türk yöneticilerin bilgisi ve onayı dahilinde delindiği iddiaları, suriye’nin güneyindeki politik yaklaşım farklıları, f-35 satışlarında pürüz yaratılmaya çalışılması, 15 temmuz sonrası yaşanan karşılıklı suçlamalar vb. bu kriz başlıklarının ilk akla gelenleri.
  özellikle “fetö ve pkk adına suç işlediği ve casusluk yaptığı” iddiasıyla tutuklu yargılanan rahip andrew bruson, türkiye ile abd arasındaki en önemli kriz maddelerinden birisi haline gelmiş durumda. geçtiğimiz günlerde izmir’de mahkemeye çıkan brunson’ın tutukluluk halinin devamına karar verilmişti. uzun süredir brunson’ın bırakılmasını talep eden abd yetkilileri ve trump, sık sık bu isteklerini twitter da dahil olmak üzere yüksek sesle ifade ettiler. hatta trump, twitter hesabından türkiye’yi yaptırımlarla tehdit etmekten geri kalmamıştı. abd yönetimindeki etkin bir grubun son zamanlarda türkiye’ye yönelik yaptırımlar uygulanması gerektiğini savundukları biliniyor.
  
  “abd kongresi yaptırıma hazır”
  brunson’un duruşmasının ardından twitter'dan açıklama yapan oklohamalı senatör james lankford, “dr. andrew brunson’un yargılandığı, gizli tanıklar ve komplo teorileriyle dolu düzmece dava, abd ve türkiy ilişkilerinin kötüleştiğinin kanıtı. kongre eyleme geçmeye, brunson serbest bırakılmadığı takdirde yaptırım kararı almaya hazır” dedi.
  abd başkanı trump da twitter hesabından, brunson’un serbest bırakılmaması halinden türkiye’nin çok sert yaptırımlarla karşı karşıya kalacağı tehdidinde bulunmuştu. türkiye’ye yönelik olası yaptırım kararı alınması halinde bunun ilk ayağını bankalara yönelik yaptırımların, diğer ayağını ise ab ticaretini kısıtlamaya yönelik yaptırımlar ve bir diğer önemli ayağının ise savunma sanayine yönelik yaptırımlar şeklinde olması ihtimal dahilinde görülüyor.
  
  iran yaptırımı ile türkiye’ye de mesaj veriliyor
  iran’a yönelik yaptırımlar, aslında bir anlamda türkiye’ye de mesaj niteliğinde. zira iran’a yönelik yaptırımlar türkiye ekonomisini de ciddi anlamda etkileyecek. zira abd’nin iran’a yönelik yaptırımlarının başında petrol geliyor. bu durum türkiye’nin iran’dan petrol ithalatının önünü alıyor. bu, türkiye’de kısa vadede enerji açığı riski yaratabilir. dahası türkiye’nin yeni bir petrol tedarikçisine yönelmesi gerekecek. bu da bütçeye yeni ekonomik yüklerin bindirilmesini beraberinde getirecektir. yaptırımların bir diğer önemli sonucu ise, iran’a yaptığımız ihracatta ciddi bir gerileme, dolayısıyla döviz girişinde bir azalma ve iç üretimde daralma yaratacak olması. zira 2017 ılında iran; 3,3 milyar dolar ile en fazla ihracat yaptığımız 8. ülke idi.
  
  olası yaptırımların ciddi etkisi olacaktır
  türkiye’ye yönelik yukarıda ifade ettiğim alanlardaki ve bunlar dışındaki alanlardaki olası bir yaptırım kararı ülke ekonomisi açısından büyük riskler yaratacaktır. zira bu yaptırımlar iç pazarı daraltacak, dış ticaret açığını tırmandıracak, döviz girişini durma noktasına getirecek, ülke içi istihdam oranını düşürüp işsizliğin tırmanmasına neden olacak, bir dizi ululararası yatırımı etkileyecek ve türkiye’nin dış dünyadan tecridini getirecektir. böylesi kırılgan konular dış siyasetin ne denli hassas bir konu olduğunu bir kez daha gösteriyor. artık ülke siyasetinin “restine rest”, “delikanlılık” düsturuyla değil, aklı selim ve milli menfaatler ekseninde ele alınması gerektiği de görülmelidir. özellikle ortadoğu gibi barut fıçısı misali bir coğrafyada yaşarken bu çok daha büyük önem arz ediyor.
  
  --- spoiler ---