hoşgörü paradoksu

• şimdi böyle rawls ve popper'ı ekmek gibi okumak da çok doğru değil. lakin günün sonunda her halükarda bir demokrasinin kendini koruma sorunsalıyla karşılaşacağız. o yüzden popper, rawls mevzusunu şimdilik bir kenara bırakıp nihai sorun hakkında bir iki şey söylemek istiyorum.
  
  jwm'in güze bir makalesi var. neo-klasik disiplinle, nedir, ne değildir, ne olursa kazancı riski nedir, yatırım analisti gibi yazmış, protecting popular self-government from the people? new normative perspectives on “militant democracy. burada demokrasinin kendini otokrasiden korumasının efektif yollarına dair değindiği iki ilginç model var.
  
  birincisi stefan rummens tarafından ortaya atılan, concentric model. bu model diyor ki, antidemokratik tutum ve davranışları, güce olan mesafelerine göre sınırlayalım. yani mesela sokakta, tamamen gayrıresmi ve sivil biçimde birisi en galiz ırkçı düşüncelerini bile ifade etse buna ifade özgürlüğü kapsamında hoşgörü gösterelim. lakin bu adam bir parti kurduğunda, seçime girdiğinde, barajı aştığında, meclise girdiğinde karşılaşacağı engeller git gide sertleşsin. hükümet olma riski doğduğunda icap ederse partisini de kapatalım. bu bana çok makul görünüyor, çünkü neticede her şey içine oturduğu bağlamda anlam kazanıyor. kimsenin ırkçı olmadığı bir toplumda adamın teki sokakta ırkçı sloganlar atsa, şüphesiz ki zararsız bir deli sayılır. diğer yandan, herkesin biraz ırkçı olduğu bizimki gibi bir ülkede, iktidarı eleştirmek için yahudi cesaret madalyası aldığına dair bir tevatürü dillendirmeye çalışan muhalefetin bence yargılanması lazım.
  
  ikinci örnek israil ve hindistan. buna da yumuşak militan demokrasi demiş. bu da antidemokratik düşüncelere karşı, yasa ve yönetmeliklerin sınırları içinde ama bunların en katı yorumlarını işleterek mücadele etmek. mesela aşırı sağ parti kurabilsin, ama anayasal olarak devletin yahudi kimliğini tanımak zorunlu olduğu için seçimlere giremesin. hindistan'da normalde partilerin din ve etnisiteyle ilgili ifadeler ve politikalar dillendirmeleri serbest ama seçim döneminde yasak. ya da seçime girecekse finansmanını sınırla, reklam vermesine engel ol. bunu da yeterince iyi bir muhasebeci her zaman bir açık bulur diye bağlamış jwm.
  
  sonuç olarak bu iki metodun özelliği, farklı durumlara göre farklı uygulanabilmeleri ve esneklik taşımaları. nihayetinde bunlar metoddur, araçtır, o aracı kullanacak akıl gerekir. insan alet kullanan hayvandır. bunları işlevlendirecek akıl olmadan işe yaramazlar. otokrasi geldikten sonra zaten yaramazlar. ütopik bir ülkede bir gün lazım olursa diye sözlükte de dursun dedim. ele.