çin'in vatandaşlarını puanlandırması

• çin, uygulamaya başladığı yeni bir sistemi ile bütün vatandaşlarını gözetleyecek ve vatandaşlarına sosyal puan verecek. sosyal puan sistemi ilk kez 2014 yılında daha güvenli bir ülke amacıyla duyurulmuştu ve sistemin 2020 yılında tamamen devreye girmesi bekleniyor ancak şimdiden pilot seçilen bazı bölgelerde uygulanmaya başlandı bile.
  
  sistem şu an için tek kaynaktan yönetilmiyor, yani bazı bölgelerde vatandaşları şehir heyeti puanlıyor, bazı bölgelerde ise kişisel veri toplayan teknoloji platformu puanlıyor. vatandaşlar davranışları doğrultusunda artı veya eksi puana sahip olabiliyorlar ve sahip oldukları puanları günlük hayatlarını etkileyebiliyor. eğer bir vatandaş trafik kurallarını ihlal ediyorsa, sigara içilmeyen yerde sigara içiyorsa, çok fazla bilgisayar oyunu alıyorsa, internette sahte haber yayınlıyorsa vs. bu kişinin vatandaşlık puanı düşürülüyor ve günlük hayatta bazı cezalara maruz kalabiliyor. bu cezalardan bazıları şöyle ;
  
  1 - uçağa veya trene binme yasağı.
  
  ülke genelinde uygulanmaya başlanan bir yasak sebebiyle eksi puana sahip bazı vatandaşlar ulaşım için tren veya uçak kullanamıyor. uygulamanın başladığı tarihten bugüne kadar cezadan etkilenen dokuz milyon vatandaş artık yurt içi uçak bileti, üç milyon vatandaş ise business class uçak bileti alamıyor.
  
  sistemin özellikle sorunlu yolcuları cezalandıracağı düşünülse de, cezalı vatandaşlar biletsiz uçağa binerek veya başkası adına bilet alarak yasağı çiğnemeye başlamış bile.
  
  2 - internet hızını yavaşlatma.
  
  faturasını zamanında ödemeyen, internette ve sosyal medyada çok fazla vakit geçiren, parasını ihtiyaçları yerine gereksiz şeylere harcayan ve çok uzun süre oyun oynayan kişiler bu cezayı alabilecekler. aynı zamanda özellikle terör saldırılarıyla veya havaalanı güvenliğiyle ilgili sahte haber yapanların da bu cezaları alabileceği söyleniyor.
  
  3 - vatandaşların veya çocuklarının iyi okullardan yasaklanması.
  
  geçtiğimiz sene zorunlu askerlik görevini yerine getirmeyen 17 kişi lise eğitimi almaktan, liseye kayıt olmaktan ve mevcut öğrenciliğine devam etmekten uzaklaştırıldı.
  
  sosyal puanı düşük olan velilerin çocuklarını kaliteli özel okullara gönderememesi konuşulan yasakların arasında. henüz bu yasakla ilgili bir uygulama görülmemiş olsa da, konuşulanlar bu yönde.
  
  4 - iyi iş olanaklarından men etme.
  
  sosyal puanı çok düşük olan vatandaşlar güvensiz olarak nitelendiriliyor ve bu vatandaşların kamu kurumlarında ve büyük bankalarda yönetici pozisyonunda çalışması yasaklanıyor.
  
  dolandırıcılık ve yolsuzluk gibi suçları işleyenlerinse kamu sektöründe iş bulmaları daha zor.
  
  5 - bölgedeki iyi otellerden uzaklaştırma.
  
  askerlik görevini yerine getirmeyen bazı kişiler tatil için otel arayışında bulunmuş ancak bölgedeki iyi otellerde yer bulunmasına rağmen bu kişilere oda verilmemiş. sosyal puanı düşük olan kişiler maddi durumları iyi olsa bile beş yıldızlı oteller yerine iki veya üç yıldızlı otellerde kalmaya zorlanabiliyor.
  
  6 - kötü bir vatandaş olarak adlandırılmak.
  
  puanı düşük olan vatandaşlar kara listeye alınıyor ve bu kara liste birçok büyük firmanın yöneticileriyle paylaşılıyor. yöneticilerin adayları işe alım konusunda kara listeye göre değerlendirme imkanı oluyor.
  
  ancak bir vatandaş kara listeye alındıktan sonra kendisine bir uyarı veriliyor ve bu uyarıyı alan vatandaş 10 gün içerisinde karara itiraz edebiliyor.
  
  li xiaolin isimli bir avukat iş için gittiği başka şehirden tekrar evine dönmek için uçak bileti almak istemiş ancak alamamış. şu an kendisi uçak bileti alamamasının yanı sıra kredi kartı başvurusunda da bulunamıyor.
  
  puanı düşük olan vatandaşlar olduğu gibi puanı yüksek olan vatandaşlar da var ve bu kişiler puanları doğrultusunda ödüllendiriliyorlar.
  
  çinin en büyük arkadaşlık sitesi, puanı yüksek olan vatandaşların profillerini öne çıkarıyor, böylece bu kişilerin arkadaş bulmaları kolaylaşıyor.
  
  puanı yüksek olan vatandaşlar bazı faturalarında indirim alabiliyor, depozito vermeden bir şeyler kiralayabiliyor ve bankalardan daha düşük faizde kredi çekebiliyorlar. bu ödüller çin'in doğusunda bulunan rongcheng eyaletinde uygulanıyor ve bu eyaletteki vatandaşların puanlarını şehir konseyi belirliyor.
  
  bu uygulamayla ilgili vatandaşlardan gelen yorumlar genel itibariyle olumlu. röportaj yapılan 32 yaşındaki bir vatandaş "geçtiğimiz 6 ayda insanların davranışları gittikçe düzeldi. örneğin araba sürerken yaya geçidine gelmeden durmaya başladık. eğer yaya geçidinin üzerinde durursanız puan kaybediyorsunuz. ilk etapta puan kaybetme korkusu yaşıyorduk ama artık duruma alıştık" demiş.
  
  kaynak