müsadere

• osmanlı imparatorluğu’nda bir şahsın görevi esnasında haksız kazanç elde ettiğine kanaat getirildiği takdirde devlet tarafından o şahsın tüm mal varlığına el koyulurdu. bu uygulamaya da müsadere denilirdi. müsadere: görev ihmali, haksız kazanç, devlete ihanet, isyan, reayaya zulüm, ölüm gibi durumlarda uygulanırdı.
  
  müsadere uygulamasının osmanlı’da ilk yıllardan itibaren var olduğu bilinmektedir. ancak fatih sultan mehmet devrinde rüşvet ve vatana ihanet gibi suçlamalardan dolayı vezir-i azam çandarlı halil paşa’nın idam edilmesi sonrasında, paşanın mal varlığına el konulmasıyla bu uygulama meşruiyet kazanmıştır. aslında halil paşa’nın idamı sonrasında uygulanan müsadere, siyasi nitelik taşımaktadır. ıı. mehmet, bu uygulamayla merkezî otoriteyi kuvvetlendirmeyi amaçlamıştır.
  
  ıı. mehmet’ten sonra, servet sahibi devlet görevlilerinin ölümünden sonra mal varlıklarına el konulmasına karar verilmiştir. devlet bu uygulamayla servet birikiminin önüne geçmeyi hedeflemiştir. böylelikle sermaye birikimi sonucunda merkezî güce karşı oluşabilecek potansiyel rakiplerin önünü kesmiştir. tabii bir yandan da iktisadî nizama da zarar gelmesini önlemiştir.
  
  ayrıca müsadereye tabi tutulan kişinin ailesi olduğu takdirde o kişinin mal varlıklarının küçük bir kısmı ailelerine bırakılırdı.