la grande illusion

• 1937 yapimi filmin orjinal baskisi 2. dunya savasi ve sonrasinda turlu badireler atlatmistir. once fransa'nin isgaliyle naziler tarafindan ele gecirilen film, muttefiklerin bombardimani ile kul olur. sanilir ama aslinda bir nazi subayi filmi berlin'e kacirmayi basarmistir. daha sonra 1945'de ruslar berlin'e girer ve film moskova'daki rus arsivine katilir. orjinal baski oldugu farkedimediginden, bu buyuk arsivde arada kaynamis olur. 1960'larda jean renoir elindeki boklu, camurlu kopyayi restore etmeye karar verir. tam bu siralarda fransiz ve rus film arsivleri arasinda buyuk bir degis tokus yasanir. orjinal kopya da fransa'ya geri doner ancak o siralar mevcut sayisiz kopya arasindan farkedilmesi 30 yil surer...
  
  filmde almanlarla, esir aldiklari fransiz, rus ve ingiliz askerleri arasindaki iliski, esir alan-alinan iliskisi seklinde degil de, evsahibi-misafir iliskisi bicimde tasvir edilir. ancak yonetmeni jean renoir, naziler tarafindan ''public enemy number one'' ilan edilir!
  
  filme ismini veren ''grande illusion'' aslinda nedir? ne degildir? hep tartisma konusudur. icimde bir uktedir.