6 entry daha
  • çift barajlı sistem 1983 seçimlerinde de uygulanmıştır, 12 eylül icadıdır. bu seçimlerde uygulanan sisteme "özal modeli" denilmesinin sebebi "kontenjanlı" sitemdir. çit barajla beraber ayrıca kontenjan adaylar gösterilmiştir.

    "1987 seçimleri, türk siyasi hayatında yüzde 93.3’lük oranla katılımın en yüksek olduğu seçim olarak tarihe geçti. milletvekilliklerinin dağılımı "çift barajlı" ve "kontenjanlı" bir sistemle belirlendi. bu sistem, kontenjan adaylarının seçimi yönünden "çoğunluk", liste adaylarının seçimi yönünden ise "barajlı d'hont" sistemlerinin karmasından oluştu. “özal modeli” olarak bilinen modelde, milletvekili sayısı 6'yı geçen iller birden çok seçim çevresine ayrıldı. ayrıca 6 milletvekili çıkaracak bölgelerde partilere birer kontenjan adayı gösterme hakkı tanındı. kontenjan milletvekilliğini o seçim bölgesinde en çok oyu alan partinin otomatik olarak kazanması hükmü getirildi. sisteme göre, önce yüzde 10 oranındaki türkiye barajı belirlendi. bunun için 104 seçim çevresindeki geçerli oylar, gümrük kapılarında kullanılan geçerli oylarla toplandı. bu sayıya göre, yüzde 10 baraj belirlendi. bu barajı geçemeyen parti milletvekili çıkaramadı.

    gümrük kapılarında kullanılan geçerli oylar, seçim çevrelerinin toplam geçerli oylarına göre dağıtıldı. seçim çevresi barajının hesaplanması ve milletvekilliği dağılımı ise şöyle yapıldı:

    bir seçim çevresinde gümrüklerdeki oylardan yansıyanlar dahil, geçerli oyların toplamı, o çevreden çıkan milletvekili sayısına bölündü. 6 milletvekili çıkaracak seçim çevresinde bu bölme işlemi bir eksiği ile yani 5 milletvekili çıkaracakmış gibi yapıldı. biri kontenjan 5 veya 4 milletvekili çıkaran seçim çevresinde ise bölme işlemi, toplam milletvekili sayısına göre yapıldı.

    bölme işlemi sonucu elde edilen rakam, o bölgenin "seçim çevresi barajı"nı oluşturdu. bir partinin milletvekili çıkarabilmesı için en az bu rakam kadar oy alması gerekti. bağımsız adaylar için de aynı baraj rakamı geçerli oldu. hiçbir partinin "seçim çevresi barajı"nı aşamaması halinde baraj dikkate alınmadı ve partiler barajı aşmış gibi hesap yapıldı. 104 seçim çevresinde gerçekleşen 1987 seçimlerinde, yüzde 20, yüzde 25 ve yüzde 33,3 düzeyinde oluşan seçim çevresi barajları seçim sistemine hakim oldu. kontenjan milletvekili çıkarmayan seçim çevrelerinde, milletvekili dağılımı için, o partinin aldığı geçerli oy sayısı önce 1'e, sonra 2'ye, o seçim çevresinden çıkacak milletvekili sayısına kadar bölündü. daha sonra çıkan rakamlar sıralamaya konuldu. bu sıralama, o seçim çevresindeki milletvekili sayısı tamamlanıncaya kadar devam etti.

    kontenjanlı seçim çevrelerinde en fazla oyu alan partinin kontenjan adayı milletvekili seçildi. bu gibi seçim çevrelerinde milletvekili dağılımı şu şekilde yapıldı; partilerin aldıkları geçerli oylar, kontenjan dışında çıkacak milletvekili sayısına bölündü. yani, bölme işlemi kontenjan ile birlikte çıkacak milletvekili sayısının bir eksiği yapıldı. kontenjan adayı dahil 5 ve 4 milletvekili çıkaracak seçim çevrelerinde de bölme işlemi bir eksiği ile yapıldı. kontenjan milletvekili uygulaması turgut özal hükümetinin ürünüydü ve muhalefetin büyük tepkisini çekti. seçim sonucunda anap bir önceki seçime göre yüzde 8,83 oranında oy kaybetmesine rağmen yeni sistemle milletvekilini artırarak tbmm’de 292 sandalyenin sahibi olurken, shp 99, dyp 59 milletvekili çıkardı."
    link
2 entry daha
hesabın var mı? giriş yap