sakarya meydan muharebesi

• düşman ordusu 23 ağustos 1921’de, ciddî olarak cephemize temas ve taarruza başladı. bir çok kanlı ve buhranlı safhalar ve dalgalar oldu.
  
  düşman ordusunun üstün grupları, savunma hattımızın bir çok parçalarını kırdılar. bu ilerleyen düşman birliklerinin karşısına, kuvvetlerimizi yerleştirdik. meydan savaşı yüz kilometrelik cephe üzerinde oluyordu. sol kanadımız, ankara’nın elli kilometre güneyine kadar çekilmişti. ordumuzun yönü batıya iken güneye döndü. arkası ankara’ya doğru iken kuzeye verildi. cephenin yönü değiştirilmiş oldu. bunda hiç mahzur görmedik. savunma hatlarımız, kısım kısım kırılıyordu.
  
  fakat kırılan her kısmın yerine en yakın bir mesafede derhal yeni bir savunma hattı kuruluyordu. savunma hattına çok ümit bağlamak ve onun kırılmasıyla, ordunun büyüklüğü ölçüsünde çok gerilere çekilmek nazariyesini kırmak için, memleket savunmasını başka bir tarzda ifade etmeyi ve bu ifademde ısrar ve şiddet göstermeyi faydalı ve tesirli buldum. dedim ki: “savunma hattı yoktur, savunma cephesi vardır. o cephe bütün vatandır. vatanın, her karış toprağı vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça düşmana terk olunamaz. onun için küçük, büyük her birlik, ilk durabildiği noktada tekrar düşmana cephe kurup savaşa devam eder. yanındaki birliğin çekilmeye mecbur olduğunu gören birlikler ona tâbi olamaz. bulunduğu mevzide sonuna kadar dayanmaya ve karşı koymaya mecburdur.”
  
  işte, ordumuzun her ferdi bu sistem dahilinde her adımda en büyük fedakârlığı göstermek suretiyle, düşmanın üstün kuvvetlerini yok ederek, yıpratarak nihayet onu taarruza devam kabiliyet ve kudretinden mahrum bir hale getirdi. savaş durumunun bu safhasını sezinler sezinlemez derhal bilhassa sağ kanadımızla sakarya nehri doğusunda, düşman ordusunun sol kanadına ve daha sonra cephenin önemli yerlerinde karşı taarruza geçtik. yunan ordusu yenildi ve geri çekilmeye mecbur oldu. 13 eylül 1921 günü, sakarya nehrinin doğusunda düşman ordusundan eser kalmadı.
  
  bu suretle 23 ağustos gününden 13 eylül gününe kadar, bugünler de dahil olmak üzere 22 gün 22 gece aralıksız devam eden “büyük ve kanlı sakarya savaşı” yeni türk devletinin tarihine, dünya tarihinde çok az rastlanan büyük bir meydan savaşı örneği kaydetti.
  
  mustafa kemal ataturk