the great hack

• cambridge analytica olayını anlatan netflix yapımı belgesel.
  
  belgesel kişisel verileri kullanarak insanların nasıl manipüle edildiğini ve edilebileceğini gözler önüne seriyor. belgesel, medyada çıkan haberleri arka planlarıyla birlikte derleyerek izleyiciye sunuyor. ancak yanlı bir tarafı var bana göre. facebook ve diğer sosyal medyaları da 1-2 cümle ile eleştirse de aşırı derecede cambridge analytica’ya yüklenerek, bu firmayı günah keçisi ilan ediyorlar. aslında veri analizi yapan her firma gibi bu insanlar da facebook uygulamalarını kullanarak veri toplamışlar. illegal bir hackleme, sisteme sızma vb. hiçbir fiil yok bu adamlarda. adamlar o zamanlar bir facebook uygulamasının elde edebileceği bütün verileri elde etmişler. burada asıl problem, bu gibi binlerce facebook uygulamasının, milyonlarca kişinin verisini zaten almış durumda olması. bunun üzerinde hiç durulmuyor.
  
  bir diğer mesele ise, batının iki yüzlülüğü: belgeselde brittany kaiser kurulun önündeki konuşmasında bu hizmetin ingiliz hükümetinin bilgisi dahilinde ihraç edildiğini söylüyor. yani cambridge analytica daha önce pek çok seçimi manipüle etmiş ve belki de bazısı o günkü “demokrat” hükümetin işine gelecek şekilde olmuş. bunun yanında ortadoğuda “düşmanlara” karşı kullanılmak üzere de hizmet vermişler.
  
  ama ne zaman ki işin içine cambridge analytica ile aynı yöntemi “batıya” karşı kullanan rusya girmiş, ne zaman ki “batının” işine gelmeyen şekilde brexit ve abd seçimleri manipüle edilmiş o zaman cambridge analytica bir anda canavara dönüştürülmüş. zaten bana kalırsa yaklaşan 2020 abd seçimlerinde bir propaganda malzemesi olarak aceleyle çekilen bir belgesel bu.
  
  gelelim veri manipülasyonuna: belgeselde “insanlar manipüle edildiklerini kabul etmek istemiyorlar ama manipüle ediliyorlar” gibisinden bir laf ediyor profesör olan. tabi ki her insan bir dereceye kadar manipüle edilebilir. buna kesinlikle katılıyorum. ama entelektüel bir derinliği olan, okumuş ve en önemlisi kritik-analitik düşünebilen insanların bu tip sosyal medya manipülasyonlarıyla bu denli yönlendirilebileceğini düşünmüyorum.
  
  son olarak veri manipülasyonu ve demokrasi: demokrasinin en zayıf noktası olan nicelik, veri manipülasyonu gibi bir silahın karşısında çaresiz. önceden de insanlar tv, gazete, radyo, afiş ve mitingler ile kitleler halinde manipüle edilebiliyordu. ancak bugünkü manipülasyonun en büyük farkı karşısındakini bir kitle olarak değil de, bir birey olarak ele alması ve bu birey hakkında bildikleriyle onu çok çok daha kolay manipüle edebilmesi.
  
  bu manipülasyona karşı en iyi silah tabi ki eğitim ve kritik-analitik düşünme. sosyal medyadan elini eteğini çekmek, mikrofona kameraya bant yapıştırmak gibi çözümler komik denebilecek düzeyde başarısız. kritik analitik ile ilgili olarak: bu konuda ingilizce pek çok kaynak bulabilirsiniz. türkçe kaynaklar oldukça kısıtlı. şaşırdık mı? hayır. ama fikir edinebilmeniz için şöyle bir site önerebilirim:
  http://www.kritikanalitik.global/…-basla/kad-nedir/