2 entry daha
  • amerikan donanması'nın yeni nesil ford sınıfı uçak gemilerinde kullanmayı planladığı hizmetteki ve gelecekte hizmete girecek olan uçakları için geliştirdiği uçak fırlatma sistemi.

    konvansiyonel pistler gibi kalkış hızına ulaşmak için yeterli uzunluk olmadığı için, uçak gemisindeki hava araçları fırlatılır. buna "catapult launch" denir. buhar enerjisiyle çalışan katapult, uçağı 2 saniye içerisinde kalkış hızına ulaşacak şekilde hızlandırır.*

    emals* adlı yeni sisteme geçmeden önce mevcut katapultların çalışma mantığını anlayalım.

    nükleer enerjiyle çalışan uçak gemileri, nükleer reaktörde elde ettikleri çok yüksek sıcaklığı su ile birleştirerek buhar enerjisi elde ederler. bu buhar enerjisini buhar türbini yardımıyla kullanarak gemiyi hareket ettirmekten tutun, ihtiyaç duyulan elektriğe kadar ihtiyaç duyulan enerji elde edilir.

    uçakları fırlatmakta kullanılan katapultlar da işte bu buhar enerjisiyle çalışır. fırlatılacak uçağın ağırlığına göre, katapulta gereken enerji yüklenir. eğer bu enerji fazla olursa uçağın burun dikmesi kırılabilir, az olursa da uçak gereken hıza ulaşamadan denizi boylayabilir. buhar enerjisiyle çalışan katapultarın çalışma şeklinin istikrarsız olduğu ve bu yüzden uçağın yapısal elemanlarında yükler oluşturduğu, yani uçağın faydalı ömrünü kısalttığı söyleniyor. uçağın ağırlığı, hava sıcaklığı, havanın nemliliği, rüzgarın şiddeti gibi bir çok değişken katapulttan fırlatma yaparken dikkate alınmak zorundadır. dolayısıyla son derece dikkat ve uzmanlık gerektiren bir iştir.

    buharlı katapultta, her fırlatmanın ardından buharın yeniden dolmasını beklemek zorundasınız. ayrıca buharı katapulta ulaştırmak için gemiyi boydan boya kateden borulara ihtiyaç duyulmakta. en ufak boşluğun bile değerli olduğu savaş gemisinde, hem buhar mekanizması hem de borular yer işgal etmekte. buharlı katapultların çalışma prensibi gereği, yüksek sıcaklık ve nem gibi iki derdi olduğunu ve bu yüzden de çok iyi bakıma ihtiyaç duyduğunu ekleyelim. buharlı katapultlar ile fırlatabileceğiniz uçak ağırlığının da bir limiti var.

    yukarıda anlattıklarımı özetleyen bir video.

    işte amerikan donanması, buharla çalışan katapult yerine elektromanyetik enerji ile çalışan bir katapultu hayat geçirme peşinde.**

    emals'ta, buhar enerjisiyle harekete geçirilen uçaklar elektromanyetik güçle ivmelendiriliyor. sistem, elektromanyetik enerji yaratan bir lineer endüksiyon motoru kullanıyor. yani elektrikçilerde gördüğümüz tel sarılan bobinli yuvarlak elektrik motorunun düzleştirilmiş hali diyebiliriz. alternatif akım* kullanan bu motorlar, ürettikleri elektromanyetik enerji ile uçakları fırlatmak için gerek duyulan enerjiyi sağlıyorlar. en önemli avantajları, buharlı katapultta buharı saldıktan sonra hızlanmayı kontrol etmek ve enerjiyi ayarlamak mümkün değilken, emals'ta dijital sistemler yardımıyla hızlanma sırasında gerekli ayarlamalar yapılabiliyor. elektromanyetizma sayesinde, daha ağır uçakları frlatmak için gereken daha büyük enerjileri elde etmek de mümkün. sistemi çalıştırmak için gereken elektrik enerjisi özel olarak tasarlanmış jeneratörler vasıtasıyla elde ediliyor. depolanan elektrikten fırlatma için gerekli miktar kullanıldıktan sonra jeneratörler elektrik deposunu yeniden dolduruyor.

    80.000 lb ağırlıktaki yükü 180 knot hıza çıkarabilen emals'ın, fırlatma sırasında 14 g*'ye kadar çıkabildiği söyleniyor ki, bu insan vücudunun limitlerini aşan bir ivmelenme.

    buharlı katapultlara göre daha küçük ve daha hafif olması nedeniyle gemi ağırlığında getirdiği azalmanın yanında, işletme ve bakım maliyetlerinin daha düşük olduğu belirtiliyor.

    sistem şu anda geliştirme aşamasında. kullanılmakta olan buharlı sisteme mümkün olduğunca benzer bir sistem kurup, personelin en kolay şekilde yeni fırlatma sistemine uyum sağlaması hedefleniyor.

    hindistan'dan iki akademisyen, günümüzdeki uçak fırlatma sistemleri ile emals'ı karşılaştıran ve hisndistan'ın gelecekteki uçak gemisinde kullanılabilirliğini inceleyen bir makale yayınlamış, merak duyan bakabilir.

    edit: uss gerald ford uçak gemisi pasifik okyanusu'nda emals ile birlikte advanced arresting gear yani geliştirlmiş yakalama kablolarının testlerine başlamış.
1 entry daha
hesabın var mı? giriş yap